24 Angstaanjagende, Doordachte en Absurde Kinderrijmpjes

In meer onderdrukte tijden mochten mensen zich niet altijd vrij uiten, uit angst voor vervolging. Roddelen, kritiek uiten op de regering of zelfs praten over actuele gebeurtenissen werden vaak bestraft met de dood. Om toch naar believen te kunnen communiceren, werden slimme rijmpjes bedacht en doorgegeven om publieke figuren en gebeurtenissen te parodiëren.

De eerste kinderrijmpjes kunnen worden teruggevoerd tot de veertiende eeuw. Terwijl de builenpest Engeland teisterde, gebruikten de boeren een rijmpje om het woord over gelijkheid te verspreiden. Het “Adam en Eva” rijmpje deed de boeren beseffen dat zij belangrijk waren voor de economie en droeg bij tot de Boerenopstand van 1381. Onder het mom van kindervermaak hebben veel rijmpjes die in de loop van de geschiedenis met geheime boodschappen waren gecodeerd, de tand des tijds doorstaan en zijn ze nog steeds onder ons.

Andere kinderrijmpjes lijken helemaal geen bijzondere boodschap te dragen, maar dragen een macaber gevoel voor humor uit. Ze zijn ons van kinds af aan zo ingeprent dat we nauwelijks merken dat baby’s uit bomen vallen, vrouwen gevangen worden gehouden of levende dieren worden gekookt. Het is pas wanneer je stopt en de eigenlijke woorden van deze pakkende, meezingbare rijmpjes in je opneemt, dat je je de duisternis en absurditeit ervan realiseert. Een handvol verwijst helemaal niet naar historische gebeurtenissen, maar lijkt in plaats daarvan waarschuwingen of gezond verstand wijsheid over te brengen.

Humpty Dumpty

Humpty Dumpty zat op een muur,
Humpty Dumpty viel,
Al de paarden van de koning en al de mannen van de koning
Konden Humpty niet weer in elkaar zetten.

In kinderboeken wordt Humpty Dumpty afgebeeld als een groot ei, meestal gekleed als een kleine jongen. Het is een triest verhaal, want hij raakt in de war en niemand kan hem repareren. Het echte verhaal achter het rijmpje gaat echter terug tot de Engelse Burgeroorlog. Humpty was een enorm kanon dat bovenop een hoge, muurachtige kerktoren was gemonteerd. Tijdens het Beleg van Colchester werd de toren geraakt door vijandelijk kanonvuur en maakte Humpty een grote val. Het kanon en de toren konden niet worden hersteld en het rijmpje Humpty Dumpty was geboren.

Ring Around The Rosie

Ring around the rosy
Een zak vol ruiker
“Ashes, Ashes”
We vallen allemaal neer!

Dit rijmpje stamt uit de tijd van de Grote Pest van Londen in 1665. Tot de symptomen van builenpest behoorde een rozerode ringvormige uitslag, die de inspiratie vormde voor de eerste regel. Men geloofde dat de ziekte werd overgebracht door slechte geuren, dus mensen droegen vaak zakken vol met verse kruiden, of “ruikers”. De regel “as, as” zou verwijzen naar de crematie van de lichamen van degenen die aan de pest stierven.

Baa Baa Blacksheep

Baa baa black sheep, have you any wool?
Ja meneer, ja meneer, drie zakken vol!
Een voor de meester, een voor de dame
En een voor het jongetje dat verderop in de straat woont

Baa Baa Black Sheep verwijst naar het belang van de wolindustrie voor de economie vanaf de Middeleeuwen tot de negentiende eeuw. Het rijmpje zou ook een politieke satire zijn op de exportbelasting die in 1275 onder het bewind van koning Edward I in Groot-Brittannië werd geheven.

Op zoek naar een spijker

Op zoek naar een spijker ging de schoen verloren
Op zoek naar een schoen ging het paard verloren
Op zoek naar een paard ging de ruiter verloren
Op zoek naar een ruiter ging de strijd verloren
Op zoek naar een ruiter ging de strijd verloren
Op zoek naar een ruiter ging de strijd verloren
Op zoek naar een ruiter ging de strijd verloren
Bij gebrek aan een ruiter ging de strijd verloren
Bij gebrek aan een strijd ging het koninkrijk verloren
En dat alles bij gebrek aan een hoefijzernagel

Dit eenvoudige rijmpje herinnert kinderen eraan om na te denken over de mogelijke gevolgen van hun daden. Het is vaak gebruikt om de keten van gebeurtenissen te illustreren die kunnen voortvloeien uit een enkele ondoordachte actie.

Mary, Mary Quite Contrary

Mary Mary Quite Contrary,
Hoe groeit je tuin?
Met zilveren klokken en kokkel schelpen
En mooie dienstmeisjes allemaal op een rij

Dit rijmpje is een verwijzing naar Bloody Mary. De tuin verwijst naar de groeiende begraafplaatsen, die zij volpropte met protestanten. Zilveren klokken en kokkelschelpen waren martelwerktuigen en het meisje was een apparaat dat werd gebruikt om mensen te onthoofden.

Goosey, Goosey Gander

Goosey, goosey, gander,
Whither dost thou dwander?
Op en neer
En in de kamer van mijn vrouwe.

Daar ontmoette ik een oude man
die niet wilde bidden;
Ik greep hem bij zijn linkerbeen,
En gooide hem van de trap

Terwijl Moeder de Gans een vriendelijk, grootmoederlijk type lijkt, blijkt de gans in dit rijmpje nogal een bastaard te zijn. Dit zestiende-eeuwse rijmpje is een geheugensteuntje voor kinderen om altijd hun gebeden te zeggen.

Het regent, het giet

Het regent, het giet
De oude man snurkt
Hij ging naar bed en stootte zijn hoofd
En kon ’s morgens niet opstaan

In dit vreemde kinderrijmpje was de man blijkbaar onvoorzichtig bij het naar bed gaan en werd hij niet wakker. We kunnen alleen maar aannemen dat het een boodschap is om voorzichtig te zijn als je op weg bent naar bed.

Rock-a-Bye, Baby

Rock-a-bye, baby,
In de boomtop.
Als de wind waait,
zal de wieg schommelen.
Als de tak breekt,
valt de wieg,
En dan komt de baby,
wieg en al

De Amerikaanse wortels van dit vreemde rijmpje komen van een jonge pelgrim die Indiaanse moeders wiegjes in bomen zag hangen. Als de wind waaide, schommelden de wiegen en sliepen de baby’s erin.

Peter, Peter, pompoeneter

Peter , Peter , pompoeneter,
Had een vrouw en kon haar niet houden;
Hij stopte haar in een pompoenschaal,
En daar hield hij haar heel goed

Dit kinderrijmpje heeft ook zijn wortels in Amerika, in tegenstelling tot de meeste die in Engeland zijn begonnen. Het was toen een andere tijd voor vrouwen, en ook voor opvattingen over echtscheiding, en daarom diende dit rijmpje om jonge meisjes te waarschuwen voor ontrouw. Peter’s vrouw was zogenaamd een hoer, en Peter’s remedie voor de situatie was om haar te doden en haar lichaam te verbergen in een gigantische pompoen schaal.

Zing een liedje van sixpence

Zing een liedje van sixpence een zak vol rogge,
Vier en twintig merels gebakken in een taart.
Toen de taart werd geopend, begonnen de vogels te zingen,
Oh was dat geen mooi gerecht om aan de koning voor te zetten?

Dit rijmpje is vast en zeker lang geleden ontstaan, nog voordat PETA bestond. Het was waarschijnlijk gebaseerd op een grap van een hofnar die het hilarisch vond om de koning voor de gek te houden door levende vogels in een pasteischaal te stoppen. In die tijd werden gekookte merels als een delicatesse beschouwd en zouden ze aan de koning zijn geserveerd.

De koning was in zijn telhuis

De koning was in zijn telhuis zijn geld aan het uittellen,
De koningin was in de zitkamer brood en honing aan het eten
De dienstmeid was in de tuin de kleren aan het ophangen,
Toen kwam er een merel naar beneden en pikte haar neus eraf!

Dit is eigenlijk een voortzetting van “Sing a Song of Sixpence” en heeft betrekking op wat het gewone volk zich voorstelde dat de adel de hele dag deed. De levende vogels die in de taart werden gestopt, komen in dit couplet terug om wraak te nemen.

Jack and Jill

Jack and Jill went up the hill,
To fetch a pail of water.
Jack viel,
en brak zijn kroon;
En Jill kwam er achteraan getuimeld.

Dit gedicht is ontstaan in Frankrijk. De personages verwijzen naar koning Lodewijk XVI, Jack, en zijn koningin Marie Antoinette, Jill. Jack werd als eerste onthoofd (verloor zijn kroon), daarna kwam Jill buitelen tijdens het Terreurbewind in 1793.

London Bridge

London Bridge bridge is falling down, down
Falling down, falling down, down
London Bridge bridge is falling down, down
My fair lady.

Neem een sleutel en sluit haar op,
Sluit haar op, sluit haar op,
Neem een sleutel en sluit haar op,
Mijn schone dame.

Dit kinderrijmpje verwijst naar de opkomst en ondergang van Anne Boleyn, de tweede vrouw van koning Hendrik VIII van Engeland. Boleyn werd beschuldigd van overspel en incest en werd uiteindelijk geëxecuteerd wegens verraad.

Er was een oud vrouwtje dat een vlieg inslikte

Er was een oud vrouwtje dat een vlieg inslikte
Ik weet niet waarom ze een vlieg inslikte – misschien zal ze sterven!

Er was een oud vrouwtje dat een spin inslikte,
die kronkelde en kronkelde en kronkelde in haar;
Ze slikte de spin in om de vlieg te vangen;
Ik weet niet waarom ze een vlieg inslikte – misschien gaat ze wel dood!

Er was een oud vrouwtje dat een vogel inslikte;
Hoe absurd om een vogel in te slikken.
Ze slikte de vogel in om de spin te vangen,
Ze slikte de spin in om de vlieg te vangen;
Ik weet niet waarom ze een vlieg inslikte – Misschien gaat ze wel dood!

Er was een oud vrouwtje dat een kat doorslikte;
Geweldig dat je een kat doorslikt!
Ze slikte de kat door om de vogel te vangen,
Ze slikte de vogel door om de spin te vangen,
Ze slikte de spin door om de vlieg te vangen;
Ik weet niet waarom ze een vlieg doorslikte – Misschien gaat ze wel dood!

Er was een oude vrouw die een hond had ingeslikt;
Wat een varken, om een hond in te slikken;
Ze slikte de hond in om de kat te vangen,
Ze slikte de kat in om de vogel te vangen,
Ze slikte de vogel in om de spin te vangen,
Ze slikte de spin in om de vlieg te vangen;
Ik weet niet waarom ze een vlieg inslikte – Misschien gaat ze wel dood!

Er was een oude vrouw die een koe had ingeslikt,
Ik weet niet hoe ze een koe heeft ingeslikt;
Ze slikte de koe in om de hond te vangen,
Ze slikte de hond in om de kat te vangen,
Ze slikte de kat in om de vogel te vangen,
Ze slikte de vogel in om de spin te vangen,
Ze slikte de spin in om de vlieg te vangen;
Ik weet niet waarom ze een vlieg inslikte – Misschien gaat ze wel dood!

Er was een oude dame die een paard inslikte…
Ze is dood, natuurlijk!

Deze absurde teksten zijn geschreven door Rose Bonne en in 1953 populair gemaakt door Burl Ives. Een vrouw die een relatief klein probleem heeft, maakt het steeds erger, wat uiteindelijk tot haar dood leidt.

Old Mother Hubbard

Old Mother Hubbard
Ging naar de kast
om haar arme hondje een bot te halen,
Toen ze daar aankwam
De kast was kaal
Dus het arme hondje had er geen

Of anders:

Old Mother Hubbard
Ging naar de kast
om haar arme dochter een jurk te halen.
Maar toen ze daar aankwam
was de kast kaal
En haar dochter ook, denk ik!

Dit rijmpje gaat naar verluidt over kardinaal Thomas Wolsey. Wolsey weigerde een echtscheiding van koningin Katherine van Aragon voor koning Hendrik VIII mogelijk te maken. De koning wilde scheiden, zodat hij met Anne Boleyn kon trouwen. Het hondje en het bot in het rijmpje verwijzen naar de echtscheiding, de kast is een verwijzing naar de katholieke kerk en Wolsey is Old Mother Hubbard. De scheiding werd later geregeld door Thomas Cramner en resulteerde in de breuk met Rome en de vorming van de Engelse protestantse kerk.

Little Miss Muffet

Little Miss Muffet, zat op een tuffet,
Eetend van haar wrongel en wei;
Er kwam een spin,
die ging naast haar zitten
en joeg juffrouw Muffet de stuipen op het lijf

Juffrouw Muffet werd in de zestiende eeuw geschreven door dr. Muffet, de stiefvader van een klein meisje genaamd Patience Muffet. Dr. Muffet was een entomoloog die beroemd is geworden door het schrijven van de eerste wetenschappelijke catalogus van Britse insecten.

Lieveheersbeestje, lieveheersbeestje vlieg weg naar huis

Lieveheersbeestje, lieveheersbeestje vlieg weg naar huis,
Jouw huis staat in brand,
Je kinderen zullen verbranden.
Behalve het kleintje dat Ann heet,
die zich in een koekenpan heeft verstopt

Boeren kennen al lang de heilzame eigenschappen van lieveheersbeestjes als natuurlijke vijanden van destructieve insecten. Na de oogst en voordat de velden werden verbrand, werd dit rijmpje gezongen in de hoop dat de lieveheersbeestjes zouden overleven en het volgende jaar terug zouden komen. Er wordt ook gespeculeerd dat dit rijmpje zijn oorsprong vindt in de Grote Brand van Londen in 1666.

Solomon Grundy

Solomon Grundy
Geboren op maandag
Gedoopt op dinsdag
getrouwd op woensdag
ziek op donderdag
erger op vrijdag
gestorven op zaterdag
begraven op zondag
Dat is het einde van Solomon Grundy.

Dit rijmpje is oorspronkelijk verzameld door James Orchard Halliwell en gepubliceerd in 1842. Solomon Grundy is nu bekender als een D.C. Comics-personage.

Een wijze oude uil

Een wijze oude uil woonde in een eik
Hoe meer hij zag, hoe minder hij sprak
Hoe minder hij sprak, hoe meer hij hoorde
Waarom kunnen we niet allemaal zo zijn als die wijze oude vogel?

Dit rijmpje lijkt geen verborgen historische verwijzingen te hebben, maar draagt een waardevolle boodschap in zich die vandaag de dag nog steeds geldt.

Drie blinde muizen

Drie blinde muizen. Drie blinde muizen.
Zie hoe ze rennen. Kijk hoe ze rennen.
Ze renden allemaal achter de boerin aan,
die hun staarten afsneed met een vleesmes,
Heb je ooit in je leven zoiets gezien,
als drie blinde muizen

De gemene boerin in dit rijmpje verwijst vermoedelijk naar koningin Mary I, de dochter van koning Hendrik VIII. Mary, een overtuigd katholiek, was zo bekend om haar vervolging van protestanten dat ze de bijnaam “Bloody Mary” kreeg. Toen drie protestantse bisschoppen werden veroordeeld wegens samenzwering tegen Mary, liet zij hen op de brandstapel zetten. Men dacht echter ten onrechte dat zij hen blind maakte en in stukken liet scheuren, zoals in het rijmpje te lezen is.

Little Bo Peep

Little Bo peep is haar schaapjes kwijt
En weet niet waar ze te vinden zijn.
Laat ze met rust en ze komen thuis,
met hun staarten achter zich aan.

Kleine Bo peep viel snel in slaap
En droomde dat ze ze hoorde blaten,
Maar toen ze wakker werd, vond ze het een grap,
Want ze waren allemaal nog vluchtig.

Toen nam ze haar kleine boef
Besloten om ze te vinden.
Ze vond ze inderdaad, maar het deed haar hart bloeden,
Want ze lieten hun staarten achter.

Het gebeurde op een dag, toen Bo even ronddwaalde
In een weiland verderop,
Daar zag ze hun staarten naast elkaar
Alle hingen aan een boom te drogen.

Ze slaakte een zucht, veegde haar oog af,
En wandelde over de heuvels,
En probeerde wat ze kon,
Zoals een herderin betaamt,
Om elk lammetje weer aan te lijnen.

Little Bo Peep lijkt niet te verwijzen naar iemand of een gebeurtenis in de geschiedenis, maar is een waarschuwing voor de gevolgen van onverantwoordelijkheid.

Little Boy Blue

Little Boy Blue kom blaas eens op je hoorn,
Het schaap staat in de wei de koe staat in het koren.
Maar waar is de jongen die op de schapen past?
Hij ligt onder een hooiberg te slapen.
Wil je hem wakker maken? Nee, ik niet – want als ik dat doe, zal hij zeker huilen

Little Boy Blue kan verwijzen naar kardinaal Thomas Wolsey (1475-1530). Wolsey was een arrogante en rijke selfmade man en had veel vijanden in Engeland. Nadat hij op vijftienjarige leeftijd zijn graad in Oxford had behaald, werd hij de “Boy Bachelor” genoemd. De woorden “come blow your horn” verwijzen waarschijnlijk naar zijn onophoudelijke opschepperij.

Het grote schip vaart

Het grote schip vaart op de ally-ally-oh
Het ally-ally-oh, het ally-ally-oh
Oh, het grote schip vaart op de ally-ally-oh
Op de laatste dag van september.

De kapitein zei dat het nooit, nooit zal doen
Nooit, nooit, nooit zal doen
De kapitein zei dat het nooit, nooit zal doen
Op de laatste dag van september.

Het grote schip zonk naar de bodem van de zee
De bodem van de zee, de bodem van de zee
Het grote schip zonk naar de bodem van de zee
Op de laatste dag van september.

Wij allen dompelen ons hoofd in de diepblauwe zee
De diepblauwe zee, de diepblauwe zee
Wij allen dompelen ons hoofd in de diepblauwe zee
Op de laatste dag van september.

De oorsprong van deze deprimerende klaagzang is niet bekend. Er wordt echter gespeculeerd dat het verwijst naar het Manchester Ship Canal, dat werd aangelegd voor zeeschepen en in 1894 werd geopend. Het is het op zeven na langste scheepskanaal ter wereld, en is slechts iets korter dan het Panamakanaal.

Who killed Cock Robin?

“Who killed Cock Robin?” “Ik,” zei de Mus, “met mijn pijl en boog heb ik Pik Robin gedood.” “Wie heeft hem zien sterven?” “Ik,” zei de Vlieg, ”Met mijn kleine oog zag ik hem sterven. Wie ving zijn bloed op? “Ik,” zei de Vis,
“Met mijn kleine schotel ving ik zijn bloed op.”
“Wie zal de lijkwade maken?” “Ik,” zei de kever, “met mijn draad en naald zal ik de lijkwade maken.”
“Wie zal zijn graf graven?” “Ik,’ zei de Uil. Met mijn houweel en schop zal ik zijn graf graven. Wie zal de pastoor zijn? “Ik,” zei de toren, ”met mijn boekje, zal ik de dominee zijn. Wie zal de klerk zijn? “Ik,” zei de leeuwerik,
“Als het niet donker is, ben ik de bediende.”
“Wie zal de band dragen?” “Ik,” zei de leeuwerik, “ik haal hem zo, ik zal de band dragen.”
“Wie zal de rouwleider zijn?” “Ik,” zei de Duif, “ik rouw om mijn liefste, ik ben de rouwende leider.”
“Wie draagt de kist?” “Ik,” zei de Wouw,
“Als het niet de hele nacht duurt, zal ik de kist dragen.”
“Wie zal de lijkkist dragen? “Wij,” zei de winterkoning, “zowel de haan als de hen, wij zullen de lijkkist dragen.”
“Wie zal een psalm zingen?” “Ik,” zei de lijster, “terwijl zij op een struik zat, zal ik een psalm zingen.”
“Wie luidt de klok?” “Ik,” zei de stier,
“Omdat ik kan trekken, zal ik de klok luiden.”
Alle vogels in de lucht slaakten een zucht en een snik,
Toen ze de klok hoorden luiden voor de arme Cock Robin.

Dit Engelse volksliedje verwijst naar de dood van Robin Hood en weerspiegelt het respect dat het gewone volk voor hem heeft.

Pop Goes the Weasel

Een half pond tuppenny rice,
Een half pond treacle.
Dat is de manier waarop het geld gaat,
Pop! gaat de wezel.
Op en neer de Stadsweg,
In en uit de Adelaar,
Dat is de manier waarop het geld gaat,
Pop! gaat de wezel.

Dit Cockney rijmpje stamt uit de jaren 1700. De Cockney gemeenschap ontwikkelde een geheel eigen taal omdat ze vreemden en de politie wantrouwden. “Pop goes the weasel” was eigenlijk straattaal voor “verpand je jas” en de Eagle verwijst naar een pub, waar Charles Dickens zou hebben gezeten. De pub werd in 1883 gekocht door het Leger des Heils en er werd niet meer gedronken en muziek gemaakt.