Cochrane

Achtergronden

COPD is een progressieve longaandoening die wordt veroorzaakt door schade door schadelijke chemische stoffen die worden ingeademd en komt vooral voor bij mensen die tabak roken. Deze chemische stoffen veroorzaken ontstekingen en longschade en verhogen de slijmproductie in de longen. Dit leidt tot perioden van ademnood en hoesten, exacerbaties (of flare-ups) genoemd. Exacerbaties maken het moeilijker voor mensen om hun dagelijkse taken uit te voeren. Exacerbaties komen na verloop van tijd vaker voor en worden ernstiger. Mensen verschillen in de mate waarin ze door COPD worden getroffen. Dit heeft deels te maken met de ernst van de ziekte, maar ook met verschillen in de reactie op medicijnen, evenals met de conditie en coëxistente aandoeningen. Voor de meeste mensen is stoppen met roken de enige manier om verdere longschade te voorkomen.

Medicijnen die worden voorgeschreven om COPD onder controle te krijgen zijn over het algemeen gericht op het verbeteren van de symptomen, het verminderen van exacerbaties, of beide. In een vroeg stadium maakt het gebruik van bronchusverwijders het ademen gemakkelijker door de spieren in de longen te ontspannen en de luchtwegen te verwijden, waardoor meer lucht vrij in en uit de longen kan stromen.

Sommige langwerkende middelen kunnen exacerbaties verminderen. Zo verminderen steroïde-inhalatoren de ontsteking in de longen en daarmee het aantal exacerbaties in bescheiden mate.

Fosfodiësterase-4 (PDE₄)-remmers zijn een relatief nieuwe klasse geneesmiddelen die op de markt worden gebracht om COPD te verbeteren. Zij hebben zowel bronchodilaterende als ontstekingsremmende effecten. Twee momenteel beschikbare geneesmiddelen – roflumilast en cilomilast – worden in tabletvorm ingenomen. We hebben de resultaten van bestaande onderzoeken verzameld en geanalyseerd om de voordelen en risico’s van PDE₄-remmers bij COPD vast te stellen.

Belangrijkste resultaten

De gegevensanalyse omvatte 42 onderzoeken bij 24.587 volwassenen met matige tot zeer ernstige ziekte die stopten met andere reguliere COPD-medicijnen. Bij sommige onderzoeken konden mensen hun gebruikelijke COPD-medicijnen blijven gebruiken. De meeste onderzoeken werden gefinancierd door fabrikanten van PDE₄-remmers.

PDE₄-remmers leverden een klein voordeel op bij het verbeteren van longfunctiemetingen (geforceerd expiratoir volume in één seconde (FEV₁), geforceerde vitale capaciteit (FVC), en piekuitademingsflow (PEF)). PDE-remmers verminderden ook de kans op COPD-gerelateerde exacerbaties. We ontdekten dat 28 van de 100 mensen die een jaar lang elke dag PDE₄-remmers gebruikten, ten minste één exacerbatie zouden krijgen, wat vijf minder was dan bij mensen die deze medicijnen niet kregen.

PDE₄-remmers leverden een klein voordeel op wat betreft vermindering van de ademnood en verbetering van de kwaliteit van leven. Ongeveer 5% tot 10% van de mensen die roflumilast of cilomilast kregen, rapporteerden bijwerkingen zoals diarree, misselijkheid en braken. We verwachtten dat 11 van de 100 mensen die 39 weken lang elke dag PDE₄-remmers kregen, een episode van diarree zouden doormaken, wat zeven meer was dan bij de mensen die geen PDE₄-remmers kregen. We vonden dat 7 van de 100 mensen waarschijnlijk een psychiatrische gebeurtenis zouden meemaken met roflumilast 500 µg. Een twee- tot driemaal hoger risico op slaap- of stemmingsstoornissen werd gevonden met roflumilast 500 µg, hoewel over het algemeen het totale aantal gemelde incidenten laag was. Er was geen effect op het sterftecijfer. De effecten waren hetzelfde, ongeacht de ernst van COPD, of het gebruik van andere geneesmiddelen voor COPD.

Kwaliteit van het bewijs

We waren matig zeker over gegevens voor longfunctie en kwaliteit van leven. We waren zeer zeker van bewijs voor bijwerkingen zoals diarree en van gegevens voor exacerbaties.

Resultaten van trials gepubliceerd in tijdschriften door farmaceutische bedrijven laten een groter voordeel van deze medicijnen zien dan die ongepubliceerd waren. Gegevens over psychiatrische bijwerkingen blijven ongepubliceerd.

Conclusies

Wij steunen het gebruik van PDE₄-remmers bij COPD, maar met de nodige voorzichtigheid. PDE₄-remmers leverden een klein voordeel op wat betreft verbetering van de longfunctie en vermindering van de kans op COPD-exacerbaties, maar ze hadden weinig invloed op de kwaliteit van leven en COPD-symptomen. Bijwerkingen, waaronder diarree en gewichtsverlies, kwamen vaak voor.

PDE₄-remmers kunnen het beste worden gebruikt als add-on therapie voor een subgroep van mensen met aanhoudende symptomen of exacerbaties ondanks verder optimaal COPD-management (bijvoorbeeld mensen bij wie de aandoening niet onder controle was met combinaties van vast gedoseerde langwerkende bèta₂-agonisten (LABA’s) en inhalatiecorticosteroïden (ICS’s)). Dit is in overeenstemming met de GOLD 2020-richtsnoeren. Onderzoek op langere termijn is nodig om een nauwkeuriger schatting te krijgen van de voordelen en veiligheid van deze geneesmiddelen in de loop van de tijd, inclusief het bepalen of ze de COPD-ziekteprogressie vertragen.