Geheim wapen? Complottheorieën in overvloed na sluiting van HAARP door het Amerikaanse leger

De Amerikaanse luchtmacht heeft het Congres op de hoogte gesteld van haar voornemen om HAARP te sluiten, een omstreden onderzoeksfaciliteit in Alaska die onderzoek doet naar een energierijk en actief deel van de bovenste atmosfeer.

Conspiracy theorists zijn laaiend enthousiast over dit nieuws, aangezien HAARP (afkorting van High Frequency Active Auroral Research Program) al lange tijd het middelpunt is van wilde speculaties dat het programma is ontworpen om het weer te controleren – of erger. In 2010 beweerde de Venezolaanse leider Huge Chavez dat HAARP of een soortgelijk programma de aardbeving in Haïti had veroorzaakt.

Voor de goede orde: de aardbeving in Haïti in 2010 werd veroorzaakt door de verschuiving van een nog niet eerder in kaart gebrachte breuk langs de grens van de Caribische en Noord-Amerikaanse tektonische platen.

HAARP is een onderzoeksprogramma dat is opgezet om de ionosfeer te analyseren, een deel van de bovenste laag van de atmosfeer dat zich uitstrekt van 85 kilometer boven het aardoppervlak tot 600 kilometer boven de aarde. Het programma wordt gefinancierd door de luchtmacht, de marine, de universiteit van Alaska en DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency).

Waarom HAARP bestaat

Het Amerikaanse leger is geïnteresseerd in de ionosfeer omdat dit deel van de atmosfeer een rol speelt bij het uitzenden van radiosignalen. HAARP zendt radiobundels de ionosfeer in om de reacties daarop te bestuderen – een van de weinige manieren om dit ontoegankelijke deel van de atmosfeer nauwkeurig te meten.

HAARP opereert vanuit het HAARP Research Station in Gakona, Alaska, waar het een krachtige radiofrequentiezender heeft die een klein deel van de ionosfeer kan verstoren. Andere instrumenten worden dan gebruikt om de verstoringen te meten.

Het doel van het programma is de fysica te begrijpen van de ionosfeer, die voortdurend reageert op invloeden van de zon. Zonnevlammen kunnen deeltjes van de zon in de richting van de aarde sturen, waardoor soms de communicatie en het elektriciteitsnet worden verstoord. Als wetenschappers beter zouden begrijpen wat er in de ionosfeer gebeurt, zouden ze misschien een aantal van deze problemen kunnen beperken.

Maar de luchtmacht is niet langer geïnteresseerd in het handhaven van HAARP, volgens David Walker, de adjunct-secretaris voor wetenschap, technologie en engineering van de luchtmacht.

Tijdens een hoorzitting van de Senaat op 14 mei zei Walker dat de luchtmacht geen interesse heeft in het handhaven van de site, en een andere richting uitgaat in ionosferisch onderzoek.

Politiek en samenzwering

Het plan van de luchtmacht om HAARP te vernietigen heeft tegenstanders.

“Terwijl de luchtmacht de unieke waarde van HAARP niet wil, noch waardeert, staan gebruikers van verschillende federale agentschappen, laboratoria en universiteiten, en bevriende naties zoals Canada, Groot-Brittannië, Taiwan, Zuid-Korea, Zweden en Noorwegen, te trappelen om de unieke middelen te gebruiken, wat de Amerikaanse invloed en leiderschap verder zou verspreiden,” schreef Dennis Papadopoulos, een professor in de fysica en astronomie aan de Universiteit van Maryland, in een verontwaardigd opiniestuk in de Alaska Dispatch.

HAARP kostte meer dan $290 miljoen om te bouwen, een groot deel daarvan gereserveerd door wijlen senator Ted Stevens (R-Alaska), die grote invloed had op het defensiebudget van de V.S. tijdens zijn tijd in het Congres. In de loop der jaren werden op de locatie talrijke projecten uitgevoerd, waaronder de creatie van het eerste door de mens vervaardigde noorderlicht in 2005. De generatoren van de site moeten nu worden gesaneerd om te voldoen aan de milieunormen van de Clean Air Act, een kostenpost die niemand graag op zich wil nemen.

Maar samenzweringstheoretici denken dat het doel van HAARP veel sinisterder is dan je op het eerste gezicht zou denken. Het programma wordt van alles verweten, van de opwarming van de aarde tot natuurrampen en mysterieuze zoemende geluiden in de lucht.

Noem een natuurverschijnsel, en iemand verdenkt HAARP er waarschijnlijk van erachter te zitten. Online suggereren samenzweringstheoretici dat HAARP de schuld was van de aardbeving en tsunami van 2011 in Japan; de tornado van Moore, Oklahoma in 2013; een aardverschuiving in 2006 in de Filipijnen; en nog veel meer natuurrampen. Andere samenzweringstheorieën beweren dat HAARP de geest van mensen controleert of in staat is om het weefsel van de werkelijkheid te veranderen.

Deze theorieën zijn nog niet afgenomen, hoewel er het afgelopen jaar heel weinig aan de hand is geweest bij HAARP. In mei 2013 werd de site gesloten tijdens een verandering van aannemer. Op dat moment vertelde de HAARP programma manager aan verslaggevers dat de site tijdelijk gesloten en vergrendeld was, met nog slechts één DARPA-project dat begin 2014 moest worden afgerond.

Volg Stephanie Pappas op Twitter en Google+. Volg ons @livescience, Facebook & Google+. Origineel artikel op Live Science.