Waarom gaan mijn ogen dicht als ik nies?

Is het een uitgemaakte zaak dat we er niets aan kunnen doen dat we onze ogen sluiten tijdens het niezen? Niet helemaal, zeggen onderzoekers.

Het is mogelijk (zij het moeilijk) om onze ogen tijdens het niezen open te houden, zei Dr. David Huston, een geassocieerd decaan bij de campus van Texas A&M College of Medicine Houston en een allergist bij het ziekenhuis van Houston Methodist.

“Het feit dat het mogelijk is om met de ogen open te niezen suggereert dat het niet hardwired of verplicht is,” Huston zei in een verklaring. Het is niet helemaal duidelijk waarom mensen knipperen tijdens het niezen, maar het speelt waarschijnlijk een beschermende rol, zei hij.

Niezen, bij onderzoekers bekend als de sternutatiereflex, beschermt onze neus tegen vreemde deeltjes door een luchtstroom van 10 km/u uit de longen te persen (in eerdere verslagen werd die snelheid op 100 km/u geschat, maar een studie uit 2013, gepubliceerd in het tijdschrift PLOS ONE, toonde aan dat zes vrijwilligers een niessnelheid hadden van 4,5 meter per seconde, oftewel 10 km/u).

Niezen behelst echter meer dan alleen het uitstoten van lucht en vreemde deeltjes. Wanneer het niescentrum van de hersenstam wordt gestimuleerd, geeft het opdracht tot spiercontracties van slokdarm tot sluitspier. Dat geldt ook voor de spieren die de oogleden aansturen. Sommige niesers laten zelfs een traantje.

Misschien sluiten mensen hun ogen tijdens het niezen om te voorkomen dat de uitgestoten deeltjes in hun ogen terechtkomen, aldus Huston.

“Door de oogleden automatisch te sluiten als er wordt geniest, kan mogelijk worden voorkomen dat er meer irriterende deeltjes in de ogen terechtkomen en deze verergeren,” zei Huston.

Als ze dat willen, kunnen mensen proberen hun ogen open te houden tijdens een nies. Bovendien hoeven ze zich geen zorgen te maken dat hun oogballen eruit springen, een lang verhaal dat geen wetenschappelijke waarde heeft, zei hij. Dit zou in 1882 zijn gebeurd, volgens een artikel in de New York Times over een vrouw die een oogbal zou hebben ontwricht (in de medische wereld bekend als subluxatie) na een vlaag van hevig niezen.

“Er is weinig tot geen bewijs om dergelijke beweringen te staven,” zei Huston. “

Het is zeer onwaarschijnlijk dat de druk die vrijkomt bij een niesbui een oogbal doet uitpuilen, zelfs als je ogen open zijn.”

De verhoogde druk van een hevige niesbui kan zich veeleer opbouwen in de bloedvaten, niet in de ogen of de spieren er omheen. Deze verhoogde vasculaire druk kan leiden tot gescheurde haarvaten (kleine bloedvaten), die, eenmaal gebroken, vaak zichtbaar zijn in de oogbollen of op het gezicht van een persoon.

“Bijvoorbeeld, tijdens de bevalling kan overmatige druk ertoe leiden dat sommige aderen gaan bloeden, waardoor de ogen of het gezicht van de moeder er rood of duidelijk gekneusd uitzien,” zei Huston, “maar het is onverantwoord om te beweren dat een dergelijke druk het oog uit zijn oogkas zou kunnen losrukken.”

Oorspronkelijk artikel op Live Science.