Wat is een Mandala?
Het woord “mandala” komt uit het Sanskriet, de klassieke Indiase taal. Vrij vertaald betekent het “cirkel”, maar een mandala is veel meer dan een simpele vorm. Het vertegenwoordigt heelheid, en kan worden gezien als een model voor de organisatiestructuur van het leven zelf – een kosmisch diagram dat ons herinnert aan onze relatie tot het oneindige, de wereld die zich zowel buiten als binnen ons lichaam en onze geest uitstrekt.
De mandala beschrijft zowel materiële als niet-materiële werkelijkheden, en verschijnt in alle aspecten van het leven: de hemelse cirkels die we aarde, zon en maan noemen, evenals conceptuele cirkels van vrienden, familie en gemeenschap.
Een mandala is…
Een geïntegreerde structuur
georganiseerd rond een
unificerend centrum
Longchenpa
“De geïntegreerde kijk op de wereld die door de mandala wordt vertegenwoordigd, wordt al lang omarmd door sommige Oosterse religies, maar begint nu ook op te komen in Westerse religieuze en seculiere culturen. Bewustwording van de mandala kan het potentieel hebben om de manier te veranderen waarop we onszelf, onze planeet, en misschien zelfs ons eigen levensdoel zien.”
(Uit Mandala: Reis naar het Centrum, door Bailey Cunningham)
het creëren van eenheid
Het creëren van een groepsmandala is een verenigende ervaring waarin mensen zich individueel kunnen uiten binnen een verenigde structuur.
In de Mandala Project workshops voor kinderen wordt een groepsmandala quilt gemaakt. De leerlingen genieten van het creëren van individuele mandala’s die worden opgenomen in een groter kunstwerk. Het maken van een groepsmandala kan een plezierige activiteit zijn met vrienden. Het kan ook een uitstekende afsluiting zijn van een evenement of workshop.
Deze foto’s van een strandrots-mandala zijn gemaakt door Mary Ann Rolfe. De mandala werd gemaakt op het hoogtepunt van een week lange workshop in augustus 1998 in Findhorn in het noorden van Schotland.
Mary Ann schrijft over de ervaring: “We brainstormden allemaal om te beslissen over een afsluitend project om de week te vieren en de prachtige verbindingen die we hadden gemaakt met mensen van over de hele wereld, de Findhorn Stichting en met onszelf. “Op dit prachtige Noordzeestrand vonden we in plaats van zand ongelooflijke aangespoelde stenen in alle maten en kleuren. Dus begonnen we aan deze geïmproviseerde creatie in de wetenschap dat een deel van de schoonheid zou liggen in het tijdelijke karakter ervan als de getijden het zouden wegspoelen.” Bekijk Mary Ann’s persoonlijke mandala.
Meer voorbeelden van groepsmandala’s:
Miguel Tomas’ kunstlessen in Spanje
Regina Drummond’s workshop in Costa Rica
culturele patronen
Het mandala-patroon wordt in veel religieuze tradities gebruikt. Hildegard von Bingen, een christelijke non in de 12e eeuw, creëerde vele prachtige mandala’s om haar visioenen en overtuigingen tot uitdrukking te brengen.
In de Amerika’s hebben Indianen medicijnwielen en zandmandala’s gemaakt. De cirkelvormige Azteekse kalender was zowel een tijdsaanduiding als een religieuze uitdrukking van de oude Azteken.
In Azië vertegenwoordigt het Taoïstische “yin-yang” symbool zowel oppositie als onderlinge afhankelijkheid. Tibetaanse mandala’s zijn vaak zeer ingewikkelde illustraties van religieuze betekenis die worden gebruikt voor meditatie.
Verschillende culturen, gelijksoortige uitdrukkingen
Zowel Navajo-indianen als Tibetaanse monniken maken zandmandala’s om de vergankelijkheid van het leven aan te tonen.
In het oude Tibet maakten monniken, als onderdeel van een spirituele oefening, ingewikkelde mandala’s met gekleurd zand dat was gemaakt van vermalen halfedelstenen. Deze traditie wordt tot op de dag van vandaag voortgezet, nu de monniken naar verschillende culturen over de hele wereld reizen om zandmandala’s te maken en mensen te onderwijzen over de cultuur van Tibet.
Het maken van een zandmandala vergt vele uren en dagen. Elke mandala bevat vele symbolen die perfect moeten worden gereproduceerd elke keer dat de mandala wordt gemaakt. Als ze klaar zijn, komen de monniken bijeen in een kleurrijke ceremonie, waarbij ze op diepe toon zingen terwijl ze hun mandala in een kruik vegen en in een nabijgelegen waterlichaam legen als een zegening. Deze handeling symboliseert ook de cyclus van het leven.
Een wereld verder maakt het Amerikaanse Navajo-volk ook vergankelijke zandschilderingen die in spirituele rituelen worden gebruikt op vrijwel dezelfde manier als door de Tibetanen. Een Navajo zandschilderingsritueel kan vijf tot negen dagen duren en variëren in grootte van drie tot vijftien voet of meer.
Lees meer over Tibetaanse kunst en cultuur
Lees meer over Navajo zandschilderingen
mandala’s in de architectuur
Van boeddhistische stoepa’s tot moslim moskeeën en christelijke kathedralen, het principe van een structuur die rond een centrum is gebouwd, is een veel voorkomend thema in de architectuur.
Amerikaanse tipi’s zijn kegelvormen die rond een paal zijn gebouwd die de “axis mundi” of wereldas voorstelt.
Buckminster Fuller breidde het koepelontwerp uit met zijn beroemde geodetische koepelconstructies. De koepelstructuur heeft de hoogste verhouding tussen ingesloten oppervlakte en buitenoppervlak, en alle structurele leden dragen gelijkelijk bij aan het geheel – een geweldige structurele voorstelling van een mandala!
micro tot macro
Als voorstelling van het universum zelf, is een mandala zowel de microkosmos als de macrokosmos, en we zijn allemaal deel van het ingewikkelde ontwerp. De mandala is meer dan een beeld dat we met onze ogen zien; het is een werkelijk moment in de tijd. Het kan worden gebruikt als een voertuig om kunst, wetenschap, religie en het leven zelf te verkennen. De mandala bevat een encyclopedie van het eindige en een wegenkaart naar het oneindige.
Carl Jung zei dat een mandala symbool staat voor “een veilig toevluchtsoord van innerlijke verzoening en heelheid.” Het is “een synthese van onderscheidende elementen in een verenigd schema dat de fundamentele aard van het bestaan vertegenwoordigt.” Jung gebruikte de mandala voor zijn eigen persoonlijke groei en schreef over zijn ervaringen.
Van Tibetaanse boeddhisten wordt gezegd dat een mandala bestaat uit vijf “excellenties”:
De leraar De boodschap Het publiek De plaats De tijd
Een publiek of “toeschouwer” is nodig om een mandala te creëren. Waar er geen u is, is er geen mandala. (uit: Jij bent de ogen van de wereld, door Longchenpa, vertaald door Lipman en Peterson).
Zie Links voor meer informatie over de mandala