Absurdalne Stworzenie Tygodnia: The Tiny Primate That Was Probably the Inspiration for Yoda

Zdaję sobie sprawę, że to co powiem może równie dobrze rozpalić sekciarski konflikt w społeczności fanów Star Wars, ale jestem całkiem pewien, że wiem co było inspiracją dla Yody. Nie był to Albert Einstein, jak twierdzą niektórzy heretycy. I inspiracją nie był sam twórca Yody, jak twierdzi człowiek, który go stworzył. Był to malutki, szerokooki, pozytywnie uroczy ssak naczelny, który krąży po lasach Indonezji, Filipin i Borneo: tarsier.

Mam to z dobrego źródła. Jeden z największych na świecie ekspertów od tego stworzenia, Myron Shekelle, powiedział mi to. I stara się to potwierdzić. „Pracuję blisko z facetem, który zna Harrisona Forda, a Harrison Ford oczywiście zna Lucasa, więc próbowaliśmy uzyskać aktualną odpowiedź przez jakiś czas,” śmiał się. „Ale nie mamy tego naprawdę potwierdzonego”. Sprawdź ten artykuł ponownie za rok lub tak, chociaż, i równie dobrze mógłbym dodać aktualizację z dobrymi wieściami od Shekelle.

Zobacz więcej

To są jednak drobiazgi. Tarsier (którego uważa się, że jest około 10 gatunków) jest z pewnością jednym z najbardziej niezwykłych naczelnych, z jego ogromnymi oczami, długimi wyściełanymi palcami i ogólnym oh-criminy-did-I-leave-the-oven-on wygląd. Potrafi obracać głową jak sowa. Mówi w ultradźwiękach. Jest jedynym ssakiem naczelnym, który żywi się wyłącznie mięsem. I jest to jedyny naczelny, który wskakuje prosto do mojego serca.

Więc najpierw porozmawiajmy o tych gałkach ocznych, dobrze? Są to jedne z największych oczu w stosunku do wielkości ciała w królestwie zwierząt, i nie bez powodu: Tarsier jest nocnym łowcą. Ale my, naczelne, nie jesteśmy zbyt dobre w widzeniu w nocy. Dzieje się tak, ponieważ prawie wszystkim naczelnym brakuje tapetum lucidum, odbijającej światło tkanki w oczach, która znacznie poprawia widzenie nocne u stworzeń nocnych. Na przykład, gdy poświecimy latarką w oczy szopa pracza, to ten zły blask, który otrzymamy, to właśnie tapetum lucidum. Ty i ja, nie mamy tego. Dlatego nasze widzenie w nocy jest do bani.

Tarsier nie jest wyjątkiem – cóż, dopóki nie wyewoluował najwspanialszych oczu, o jakie może prosić ssak naczelny. Wziął to, co powinno być dziennymi gałkami ocznymi – czyli oczy, które działają dobrze tylko w dzień – i zmodyfikował je w nocne, a wszystko to bez warstwy tapetum lucidum. „Okazuje się, że kiedy bierzesz oko dzienne i próbujesz je przekształcić w nocne, ponieważ nie ma ono już tej warstwy, musi się ono znacznie powiększyć, aby zebrać wystarczającą ilość światła, aby być naprawdę operatywnym” – powiedział Shekelle.

I chłopiec zrobił się duży. Tak duże, że tarsier nie może się z nimi przemieszczać. Ale ma na to rozwiązanie: Może obracać swoją kluskę prawie o 360 stopni, w stylu Egzorcysty. A z gigantycznymi oczami i obrotowym łbem, tarsier jest w zasadzie sową lasów deszczowych. Dwa niespokrewnione ze sobą gatunki, które niezależnie od siebie przystosowują się do życia w ten sposób, znane są jako ewolucja zbieżna – pomyślmy, że nietoperze i ptaki ewoluowały do latania, ale jeden z piórami, a drugi z rozciągliwą membraną.

I podobnie jak sowa, tarsier jest mistrzem nocnych łowów, zagrożeniem dla stworzeń takich jak owady i jaszczurki, które mają mylne wrażenie, że ciemność je uratuje. Aby namierzyć ofiarę, używa zarówno swoich ogromnych oczu, jak i indywidualnie obracających się uszu. (Co ciekawe, około 20 procent ludzi potrafi lekko poruszać uszami, ponieważ dawno temu nasi przodkowie potrafili je obracać jak tarsiery i koty. Jeśli potrafisz to zrobić, nie oznacza to, że jesteś mniej rozwinięty. To po prostu oznacza, że jesteś dziwakiem. ¯\_(ツ)_/¯) I może skoczyć być może tak daleko, jak 15 stóp – nie za bardzo shabby dla stworzenia, które zmieściłoby się w dłoni – dzięki najdłuższym nogom w stosunku do wielkości ciała wśród naczelnych. Tarsiery są w rzeczywistości nazwane po ich bardzo wydłużonym stępie, lub grupie kości, które tworzą kostkę i górną część stopy.

Daje to tarsierowi całą masę sprężystości w jego kroku, przeskakując z drzewa na drzewo jak rykoszetujący pocisk (poważnie, sprawdź wideo poniżej), lądując prosto na swojej skazanej na zagładę ofierze i chwytając ją tymi wielkimi łapami. Ich żuchwy są naprawdę długie ostre stożki, „więc stają się jak lance, a te są wykorzystywane do po prostu przebić się przez egzoszkielet owadów i dostarczyć jeden naprawdę szybki ukąszenie zabójcze”, dbając o to, aby zamknąć swoje wielkie, piękne oczy, więc walczący ofiara nie szturcha je, powiedział Shekelle. Tarsier jest tak wyspecjalizowany do tego rodzaju polowania, że nie musi uzupełniać swojej diety owocami i warzywami jak szympans, co czyni go jedynym czysto mięsożernym ssakiem naczelnym na Ziemi.

Jak na ssaka naczelnego trochę dziwne jest to, że niektóre gatunki tarsier nie wydają się być społeczne. Cóż, wszystkie zwierzęta rozmnażające się płciowo muszą być do pewnego stopnia towarzyskie, aby mogły zebrać się razem do godów, więc dokładniej byłoby powiedzieć, że nie są one szczególnie towarzyskie, żyjąc zamiast tego w samotności. Ale mają sprytny sposób, aby znaleźć się nawzajem i zainicjować seks czas, wszystko przy jednoczesnym unikaniu wykrycia przez ich własnych drapieżników: Potrafią wyśpiewywać melodie, które są zbyt wysokie dla innych stworzeń.

Wydaje się, że naukowcy, którzy to odkryli, zauważyli, że tarsiery często wpatrują się w siebie z otwartymi ustami, jakby miały zamiar krzyczeć. Jednak nic z tego nie wychodzi. Więc na przeczucie badacze skierowali na tarsiery urządzenie używane zwykle do wykrywania echolokacji nietoperzy. I rzeczywiście, te małe stworzenia gaworzą w częstotliwościach daleko poza tym, co nasze uszy mogą wykryć, co jest unikalną cechą wśród naczelnych. Będąc w stanie usłyszeć takie odgłosy może również pozwolić im odebrać ultradźwiękowe połączenia ich ofiar, podczas gdy inna hipoteza „jest to, że w zasadzie mają cichy alarm, że inne zwierzęta nie słyszą”, powiedział Shekelle.

Więc powinniśmy zapytać: Jeśli tarsier krzyczy w lesie, a nikt nie może go usłyszeć, czy wydaje dźwięk?

Kłopoty tarsierów

Niestety, ta niezwykła strategia nie jest dla nich dobra w walce z ich największym wrogiem: nami. Tarsiery są w poważnych tarapatach. Wylesianie, nadmierne polowanie, prestycydy, sami to wymyślcie. Te okropne rzeczy, które robimy tej planecie, mocno uderzają w tarsiery.

Shekelle spędziła lata na kampanii na rzecz tarsierów, przemierzając ich siedliska w południowo-wschodniej Azji, by edukować miejscowych w zakresie ochrony przyrody. Być może najbardziej ironiczny problem wydaje się być jego czarny charakter jako szkodnika rolniczego. „Jedną z rzeczy, które zrobiłem, jest próba współpracy i wyjaśnienia: Nie, nie, tarsiery są naprawdę interesujące. Są jedynym naczelnym, który nie je żadnych roślin, żadnych” – powiedział Shekelle. „Jeśli widzisz je w swoich uprawach, jedzą owady, które zjadają liście na twoich uprawach, więc są naprawdę dobre.”

Jego rady nie zawsze są brane pod uwagę, chociaż. „Pewnego pamiętnego razu, gdy już to zrobiliśmy, a ludzie mówili: 'Tak, tak, to bardzo interesujące', wróciliśmy następnego dnia, a facet ściął swoje własne drzewo owocowe, w którym było gniazdo tarsier. Najwyraźniej nie uwierzył w ani jedno słowo, które powiedzieliśmy.”

I nie tylko ludzie będą polować na tarsiery jako przekąskę, ale także nasze koty i psy. Dodatkowo, owady zabite pestycydami stanowią poważną przeszkodę w diecie tarsierów, ponieważ polują one tylko na żywe ofiary. A kiedy dostają w ręce żywe owady z pestycydami, te chemikalia mogą z czasem kumulować się w tarsierze.

Jeszcze więcej ironii wynika z rosnącego statusu tarsiera jako gatunku flagowego – szczególnie charyzmatycznego stworzenia, które pomaga podnieść świadomość na temat ochrony siedliska. Zazwyczaj jest to coś większego, jak słoń czy orangutan, ale Shekelle zauważa, że tarsiery „są naprawdę fotogeniczne, charyzmatyczne, ludzie są do nich przyciągani, piszesz o nich historię. Problem z tą zwiększoną świadomością na temat tarsier polega na tym, że bezmyślni turyści będą odwiedzać sanktuaria i szturchać biedne zwierzęta, które odpoczywają na gałęziach. Albo, najwyraźniej nieświadomi wynalezienia obiektywu z zoomem, będą podchodzić bardzo blisko, aby zrobić zdjęcie. Wszystko to prowadzi do ogromnego stresu dla tych stworzeń, a czasem nawet do ich śmierci.

Ale jeśli mamy zamiar uratować tarsier, taka ekspozycja jako zagrożony gatunek jest niezbędna. Lokalne sanktuaria muszą po prostu wziąć się w garść. Więc miejmy nadzieję, że obrońcy przyrody tacy jak Shekelle mogą odwrócić bieg wydarzeń dla najbardziej niezwykłego ssaka naczelnego na Ziemi. To jest to, czego Yoda by chciał.

Browse the full Absurd Creature of the Week archive here. Znasz jakieś zwierzę, o którym chciałbyś, żebym napisał? Jesteś naukowcem badającym jakieś dziwaczne stworzenie? Wyślij e-mail na adres [email protected] lub napisz do mnie na Twitterze @mrMattSimon.