Długotrwałe skutki uboczne znieczulenia zewnątrzoponowego

Znieczulenie zewnątrzoponowe zapewnia kobietom doskonałą ulgę w bólu podczas porodu i akcji porodowej.

Jest ono również użyteczną formą znieczulenia podczas operacji w obrębie nóg, miednicy lub brzucha i może być kontynuowane po operacji w celu kontroli bólu pooperacyjnego. Znieczulenie zewnątrzoponowe polega na wprowadzeniu igły, często wraz z cienką rurką, do przestrzeni zewnątrzoponowej w pobliżu rdzenia kręgowego. Chociaż może się to wydawać ryzykowne, znieczulenie zewnątrzoponowe jest generalnie bardzo bezpieczne.

Istnieje niewielkie ryzyko powikłań występujących w czasie wprowadzania znieczulenia zewnątrzoponowego i jeszcze mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia długotrwałych skutków ubocznych. Możliwe długotrwałe skutki to niewielkie lub, bardzo rzadko, poważne objawy neurologiczne.

Pozorne objawy neurologiczne

Od czasu do czasu dana osoba zauważy drętwienie, mrowienie lub osłabienie w niewielkim obszarze, które utrzymuje się po wygaśnięciu znieczulenia zewnątrzoponowego. Może to oznaczać uszkodzenie nerwu spowodowane kontaktem z igłą do znieczulenia zewnątrzoponowego lub cienką rurką zwaną cewnikiem zewnątrzoponowym. Prawdziwa częstotliwość występowania drobnych objawów neurologicznych po znieczuleniu zewnątrzoponowym nie jest znana.

Jeśli jednak objawy te występują, są one częściej spowodowane przez czynniki niezwiązane ze znieczuleniem zewnątrzoponowym, takie jak nacisk na nerwy w miednicy podczas porodu lub ucisk nerwów spowodowany utrzymywaniem pewnych pozycji ciała przez długi czas podczas operacji. Nie ma leczenia dla tych drobnych objawów neurologicznych, ale zazwyczaj ustępują one samoistnie w ciągu kilku miesięcy.

Główne objawy neurologiczne

Steroidowy zastrzyk zewnątrzoponowy szyjny skutki uboczne

Rzadko po znieczuleniu zewnątrzoponowym występują poważne objawy neurologiczne. Mogą one obejmować osłabienie lub porażenie, utratę czucia na więcej niż niewielkim obszarze lub zmiany w funkcjonowaniu jelit lub pęcherza moczowego.

Objawy te są spowodowane przez bardzo rzadkie powikłania, takie jak krwawienie lub zakażenie w przestrzeni zewnątrzoponowej, powodując krwiak zewnątrzoponowy lub ropień. Ciśnienie spowodowane nagromadzeniem się krwi lub ropy uszkadza rdzeń kręgowy i otaczające go nerwy.

Krwiaki zewnątrzoponowe mogą być spowodowane nakłuciem naczynia krwionośnego przez igłę lub cewnik zewnątrzoponowy. Ropnie zewnątrzoponowe mogą powstać, gdy bakterie dostaną się do przestrzeni podczas wprowadzania znieczulenia zewnątrzoponowego lub gdy cewnik jest na swoim miejscu. Dzięki szybkiemu leczeniu można zminimalizować lub zapobiec wystąpieniu długotrwałych objawów neurologicznych. Według artykułu przeglądowego z sierpnia 2012 r. opublikowanego w „Neurologic Clinics”, krwiaki zewnątrzoponowe występują u około 1 na 150 000 kobiet otrzymujących znieczulenie zewnątrzoponowe w związku z porodem, porodem lub cesarskim cięciem. Ropnie zewnątrzoponowe występują u około 1 na 500 000 kobiet otrzymujących znieczulenie zewnątrzoponowe z powodów położniczych i u 1 na 1 000 do 1 na 100 000 osób otrzymujących znieczulenie zewnątrzoponowe z powodu operacji innych niż położnicze.

Ból pleców

Ból pleców może czasami wystąpić, jeśli wymagane jest wiele prób założenia znieczulenia zewnątrzoponowego. Wynikające z tego podrażnienie tkanek może powodować ból w okolicy miejsca wkłucia przez kilka dni.

Jednakże większość bólów pleców po znieczuleniu zewnątrzoponowym jest spowodowana innymi czynnikami, takimi jak ciąża, poród i opieka nad noworodkiem lub długotrwałe utrzymywanie tej samej pozycji podczas operacji.

Według przełomowych badań opublikowanych w „Anesthesiology” w lipcu 1994 roku ból pleców występował 1 do 2 miesięcy po porodzie u 44% kobiet, które otrzymały znieczulenie zewnątrzoponowe i 45% tych, które go nie otrzymały. Na podstawie tych i późniejszych badań, eksperci są zgodni co do tego, że znieczulenie zewnątrzoponowe nie powoduje długotrwałego bólu pleców.

Zmniejszanie ryzyka

Skutki uboczne i ryzyko znieczulenia zewnątrzoponowego

Ryzyko krwiaka zewnątrzoponowego jest zwiększone, jeśli Twoja zdolność do tworzenia skrzepów krwi jest zmniejszona z powodu zaburzeń krwawienia lub stosowania leków rozrzedzających krew.

Ryzyko powstania ropniaka zewnątrzoponowego jest wyższe, jeśli Twoja zdolność do zwalczania infekcji jest upośledzona, co może mieć miejsce w przypadku takich chorób jak HIV/AIDS lub stosowania niektórych leków, takich jak sterydy lub leki stosowane po przeszczepie narządów.

Jeśli więc rozważasz znieczulenie zewnątrzoponowe, omów wszystkie swoje dolegliwości z anestezjologiem i pamiętaj, aby wspomnieć o tym, czy łatwo krwawisz lub siniaczysz, czy też jesteś wyjątkowo podatna na infekcje. Zgłoś również wszystkie leki na receptę i bez recepty oraz suplementy, które zażywasz, ponieważ niektóre z nich mogą zaburzać krzepnięcie krwi lub pracę układu odpornościowego.

Uwaga lekarska

Jeśli ostatnio miałaś znieczulenie zewnątrzoponowe lub nadal masz założony cewnik zewnątrzoponowy, natychmiast poinformuj lekarza, jeśli zauważysz jakiekolwiek nowe lub nasilające się objawy neurologiczne, takie jak osłabienie nóg, drętwienie lub mrowienie w więcej niż małym obszarze lub zmiany w funkcjonowaniu jelit lub pęcherza. Mogą one oznaczać krwiaka zewnątrzoponowego lub ropniaka, który wymaga natychmiastowego leczenia. W przypadku krwiaka nadtwardówkowego objawy te pojawiają się zwykle nagle i szybko się pogarszają.

W przypadku ropniaka nadtwardówkowego rozwijają się wolniej i mogą nie być zauważone aż do kilku dni po założeniu znieczulenia zewnątrzoponowego.

Zazwyczaj towarzyszy im gorączka oraz ból i stan zapalny w miejscu założenia znieczulenia zewnątrzoponowego, a te dolegliwości często występują przed objawami neurologicznymi. Dlatego też należy natychmiast powiadomić lekarza, jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy nieneurologiczne.

Reviewed by: Tina M. St. John, M.D.

.