Era przed wojną secesyjną (1815-1850)
Lata przed wojną secesyjną (1820-1860, lub „lata antebellum”) były jednymi z najbardziej chaotycznych w historii Ameryki – czas znaczących zmian, które miały miejsce, gdy Stany Zjednoczone wchodziły w wiek dojrzały. W tych latach naród przekształcił się z zacofanego narodu rolników i pograniczników w zurbanizowaną potęgę gospodarczą. Gdy uprzemysłowiona Północ i rolnicze Południe coraz bardziej się od siebie oddalały, pięć głównych trendów zdominowało amerykańskie życie gospodarcze, społeczne i polityczne w tym okresie.
Po pierwsze, rewolucja rynkowa – przejście od gospodarki rolnej do opartej na płacach i wymianie dóbr i usług – całkowicie zmieniła gospodarkę Północy i Zachodu w latach 1820-1860.Po wynalezieniu przez Eliego Whitneya odziarniarki do bawełny i udoskonaleniu produkcji z wymiennymi częściami, Północ przeżyła boom produkcyjny, który trwał przez cały następny wiek. Mechaniczna kosiarka-żniwiarka Cyrusa McCormicka również zrewolucjonizowała produkcję zboża na Zachodzie. Wewnętrzne ulepszenia, takie jak Kanał Erie i CumberlandRoad, w połączeniu z nowymi środkami transportu, takimi jak statek parowy i kolej, umożliwiły łatwy i tani przepływ towarów i płodów rolnych między rolniczym Zachodem a przemysłową Północą. Po drugie, społeczeństwo amerykańskie drastycznie się zurbanizowało w tej epoce. Stany Zjednoczone były krajem złożonym prawie wyłącznie z rolników, ale około 1820 roku miliony ludzi zaczęły przenosić się do miast. Oni, wraz z kilkoma milionami irlandzkich i niemieckich imigrantów, zalali północne miasta w poszukiwaniu pracy w nowej gospodarce przemysłowej. Pojawienie się systemu pracy najemnej odegrało dużą rolę w przekształceniu struktury społecznej, ponieważ dało początek pierwszej amerykańskiej klasie średniej. Złożona głównie z pracowników umysłowych i wykwalifikowanych robotników, ta rosnąca klasa średnia stała się siłą napędową wielu ruchów reformatorskich. Wśród nich były ruchy mające na celu ograniczenie spożycia alkoholu, wyeliminowanie prostytucji, ulepszenie więzień i szpitali dla obłąkanych, poprawę edukacji i zakaz niewolnictwa. Religijne odrodzenie, wynikające z Drugiego Wielkiego Przebudzenia, również miało duży wpływ na amerykańskie życie we wszystkich częściach kraju.
Po trzecie, główne walki polityczne w okresie antebellumper skupiały się na prawach stanów. Południowe stany były zdominowane przez „obrońców praw stanów” – tych, którzy uważali, że poszczególne stany powinny mieć ostatnie słowo w sprawach interpretacji Konstytucji. Zainspirowany przez starych Demokratów-Republikanów, John C. Calhoun argumentował w swoim eseju „South Carolina Exposition and Protest”, że stany miały prawo do unieważniania praw, które uważały za niekonstytucyjne, ponieważ to one same stworzyły Konstytucję. Inni, tacy jak prezydent Andrew Jackson i sędzia główny John Marshall, uważali, że rząd federalny ma władzę nad stanami. Debata ta znalazła swój finał w Kryzysie Nullifikacyjnym z lat 1832-1833, który nieomal wywołał wojnę domową.
Po czwarte, ściśle powiązana z kwestią praw stanów, była debata nad niewolnictwem – najbardziej dzieląca naród kwestia, z jaką przyszło mu się zmierzyć. W latach 1820-1860 coraz więcej mieszkańców Północy zdawało sobie sprawę z okropności i niesprawiedliwości niewolnictwa, podczas gdy mieszkańcy Południa coraz bardziej uzależniali się od niego, by wspierać swoją gospodarkę opartą na bawełnie. Mieszkańcy Północy niekoniecznie chcieli społecznej i politycznej równości dla czarnych; dążyli jedynie do ich emancypacji. Debata polityczna koncentrowała się przede wszystkim na ekspansji niewolnictwa na zachód, którą południowe elity uważały za niezbędną dla przetrwania ich arystokratycznego porządku społecznego i gospodarczego. Inni stanowczo sprzeciwiali się ekspansji niewolnictwa poza Południe. Debata ta miała decydujące znaczenie podczas kryzysu Missouri, aneksji Teksasu i po wojnie meksykańskiej.
Wreszcie sama kwestia ekspansji na zachód miała ogromny wpływ na amerykańską politykę i społeczeństwo w latach antebellum. W następstwie wojny 1812 roku wielu nacjonalistycznie nastawionych Amerykanów wierzyło, że Bóg chciał, by szerzyli oni demokrację i protestantyzm na całym kontynencie. Ta idea „oczywistego przeznaczenia” zachęciła ponad milion Amerykanów do sprzedania swoich domów na Wschodzie i wyruszenia na zdradzieckie szlaki Oregonu, Mormonów, Santa Fe i Kalifornii. Politycy skapitalizowali nastroje społeczne, by zdobyć Florydę i Oregon, a w 1846 roku wypowiedzieli wojnę Meksykowi, by zagarnąć Teksas, Kalifornię i wszystko, co znajdowało się pomiędzy nimi.
W ostatecznym rozrachunku te tendencje nieodwracalnie oddzieliły Północ od Południa. Rewolucja rynkowa, praca najemna, lepszy transport, reformy społeczne i rosnąca klasa średnia na Północy zderzyły się z głęboko zakorzenionymi, niemal feudalnymi hierarchiami społecznymi na Południu. Każda kolejna debata na temat niewolnictwa i ekspansji na zachód jeszcze bardziej oddalała te regiony od siebie, aż w końcu, w latach pięćdziesiątych XIX wieku, Północ i Południe były dwoma szalenie różnymi miejscami, pod względem kulturowym, społecznym i ekonomicznym.