Katolik, baptysta i świecki humanista wchodzą do kuchni z zupą …

W swoim zeszłotygodniowym artykule na okładce Time Magazine, poświęconym weteranom i służbie publicznej, dziennikarz Joe Klein wyszedł poza ramy swojej narracji, by rzucić okiem na świeckich humanistów. Opisując swoje osobiste doświadczenia w następstwie tornada w Oklahomie, pracując u boku „armii pracowników pomocy”, w tym „grup kościelnych z całego kraju”, zauważył: „Zabawne, że nie widzisz zorganizowanych grup świeckich humanistów rozdających gorące posiłki…”

Okazuje się, że Klein mylił się co do faktów. Było mnóstwo grup humanistycznych zaangażowanych w pomoc – usuwanie wraków, zbieranie pomocy dla lokalnych organizacji humanitarnych, przekazywanie pieniędzy ocalałym i wspieranie banków żywności. Jak zauważył DaleMcGowan w The Washington Post z 27 czerwca, być może największą ironią jest to, że w tym samym zdaniu, w którym Klein wymierzył cios w humanistów, wychwalał Team Rubicon, organizację weteranów, która stała się głównym beneficjentem zbiórki pieniędzy po nawałnicy Sandy zorganizowanej przez świecką organizację charytatywną Foundation Beyond Belief.

Warto też zwrócić uwagę na rzecz oczywistą: wielu świeckich humanistów, ateistów i wolnomyślicieli przyczyniło się do pomocy po katastrofie, nawet jeśli nie zrobili tego nosząc czapki i koszulki reklamujące ich system wierzeń. Gdyby Klein zrobił to samo o jakiejkolwiek innej grupie – na przykład: „Zabawne, że nie widzisz żadnych zorganizowanych grup Hindusów, Koreańczyków czy aktywistów gejowskich rozdających gorące posiłki” – jego komentarz byłby tak obraźliwy, że nigdy nie przeszedłby przez jego redaktora. Potraktował krytykę swojego reportażu jako okazję do wyrażenia osobistych opinii na temat kwestii religijnych.

Teraz może być prawdą, jak zauważa Klein w swojej repliki, że „zorganizowane” grupy świeckie są mniej liczne niż zorganizowane grupy religijne. Ale może to mieć więcej wspólnego z zasobami niż z przekonaniami. Obecnie grupy, które organizują się wokół wyznawanej wiary w nadprzyrodzoność, są uprawnione do szeregu korzyści i preferencji, do których nie są uprawnione grupy organizujące się wokół niewiary. W przeciwieństwie do świeckich organizacji non-profit, na przykład, domy modlitwy są uznawane za zwolnione z podatku zaraz po ich założeniu. Zwolnienie to jest rzadko badane i jest wolne od obowiązkowych obowiązków sprawozdawczych, które są nałożone na świeckie grupy non-profit. Podmioty religijne nie są zobowiązane do zgłaszania ich majątku, wynagrodzeń lub wartości ich ziemi do jakiejkolwiek agencji rządowej. Domy modlitwy uzyskują również zwolnienia z przepisów prawa cywilnego regulujących inspekcje bezpieczeństwa i higieny pracy oraz prawa pracownicze – i, o czym nie należy zapominać, czerpią znaczne korzyści z pociągu gravy train „partnerstw opartych na wierze”. Więc kiedy Klein nazwał to „zabawnym”, że „nie widzisz zorganizowanych grup świeckich humanistów rozdających gorące posiłki”, nie było to tylko ewidentnie fałszywe – było to również, w stopniu, w jakim opisywało rzeczywistą różnicę, nie było „zabawne”, w sensie bycia szczególnie tajemniczym.

Takie ataki na sekularystów są warte uwagi, ponieważ często wyrażają pewne założenie, które myli fałszywą obserwację socjologiczną z wątpliwym programem politycznym. Nieustalona przesłanka głosi, że religia jest najbardziej niezawodnym sposobem organizowania ludzi do pomagania innym. Załamanie się cnoty i poczucia wspólnoty we współczesnej Ameryce, zgodnie z tym tokiem myślenia, można przypisać utracie wiary w nadprzyrodzoność. A lekarstwem na to, co nam dolega, jest usunięcie rządu z drogi i pozwolenie religii na przejęcie zadania odbudowy naszych społeczności.

Więcej Historii

Chociaż prawdopodobnie nie jest to stanowisko Kleina – który sam jest bardziej świeckim centrystą – jest to wniosek związany z podobną retoryką politycznych konserwatystów. Rezultatem może być czasami to, że usługi publiczne świadczone przez świeckie władze cierpią, podczas gdy te świadczone przez grupy religijne prosperują.

Rozważmy na przykład przypadek hrabstwa Orange na Florydzie, gdzie szkoły publiczne ucierpiały z powodu cięć budżetowych w wysokości 105 443 304 dolarów od 2007 roku. Kurator Barbara Jenkins ogłosiła ostatnio rozszerzenie zakresu współpracy z organizacjami religijnymi, aby pomóc w programach pozaszkolnych, korepetycjach akademickich i innych. „Nasze misje, by polepszyć naszą społeczność łączą się, gdy kościoły, synagogi, meczety i wszystkie organizacje oparte na wierze wykorzystują siłę wolontariatu i służebnego przywództwa, by przynieść korzyści młodzieży szkolnej w regionie” – napisała. W wielu innych okręgach w całym kraju schemat jest taki sam: zabrać pieniądze z publicznej edukacji, a następnie otworzyć drzwi dla kościołów, aby weszły i wypełniły lukę.

Niektórzy konserwatyści posuwają się tak daleko, że twierdzą, iż jest to w jakiś sposób „niebiblijne”, aby rząd zapewniał pomoc. Kongresman Stephen Fincher, na przykład, uzbroił się w całą gamę wersetów biblijnych w swojej walce o drastyczne ograniczenie Programu Pomocy Żywieniowej (SNAP), lepiej znanego jako znaczki żywnościowe.

Oczywiście, grupy religijne mogą i przyczyniają się do budowania społeczności na wiele sposobów. Ale jeśli upierasz się, że religia jest najlepszym sposobem i oferujesz jej zachęty finansowe, jednocześnie pozbawiając finansowania niereligijne alternatywy, pozbawiasz swoją społeczność wielu innych środków pomocy.

Poleganie na ogólnie religijnych prywatnych organizacjach charytatywnych zamiast na rządowej siatce bezpieczeństwa lub świeckich organizacjach pomocowych może pomóc w zlokalizowaniu oferowanych usług. Ale może też stwarzać problemy, gdy zderzą się bliźniacze cele religii i pomocy. Co się dzieje, gdy dzieci katolików, buddystów, żydów i unitarian trafiają na przykład do programów pozaszkolnych prowadzonych przez ewangelików lub są przez nich nauczane „wychowania charakteru” albo abstynenckich lekcji wychowania seksualnego? Co się dzieje, gdy pomoc potrzebującym jest uzależniona od przyjęcia przez nich doktryny religijnej lub życzeń grupy religijnej (scenariusz nakreślony w szeroko dyskutowanym fragmencie książki w Vanity Fair z zeszłego roku, w którym pewna kobieta wspomina, że Kościół mormoński naciskał na nią, by oddała swoje dziecko)?

W zakresie, w jakim społeczeństwo polega na grupach opartych na wierze, aby realizować podstawowe funkcje pomocowe, powinno ono wymagać od organizacji pomocowych przestrzegania pewnych podstawowych zasad – na przykład żądania, aby przestrzegały one prawa o prawach obywatelskich, zatrudniały osoby spoza swojej wiary i traktowały opiekę zdrowotną nad kobietami jako kwestię prawa, a nie kwestię wartości danej sekty religijnej.Ironia polega na tym, że wielu z tak zwanych „religijnych” ludzi, którzy działają charytatywnie, jest motywowanych uczuciami i ideami, które mają niewiele lub nic wspólnego z religią, z którą się identyfikują. Tacy ludzie regularnie uczęszczają do domów modlitwy, siedzą w ławkach, a nawet wygłaszają kazania na ambonie. Nigdy osobiście nie określiliby się jako sekularyści czy humaniści. A jednak, gdyby ich prawdziwe przekonania zostały poddane próbie, musieliby liczyć się jako znaki zapytania. Ich chęć niesienia pomocy wynika nie tylko z przekonania o istnieniu bóstwa lub bóstw, ale także z posiadania ludzkich cech, takich jak empatia i zdrowy rozsądek. Ta rzeczywistość stanowi problem, a nawet zagrożenie dla niektórych przywódców religijnych, których władza zależy od przekonania, że moralność opiera się na doktrynie religijnej, a nie na wrodzonej ludzkiej trosce o dobro innych. Wyznawców niewierzących wybiera się do specjalnego wykorzystania nie dlatego, że reprezentują tak niewielu Amerykanów, ale dlatego, że mówią w imieniu tak wielu.