Kiedy powstało Imperium Brytyjskie?

Kluczowe fakty & Streszczenie:

• Imperium Brytyjskie powstało, gdy Anglia i Szkocja były oddzielnymi królestwami.
• Początek imperium nie był zaplanowany, ponieważ nie istniały konstytucje cesarskie ani urząd cesarza.
• Odkrywca Humphrey Gilbert otrzymał patent od Elżbiety I na żeglowanie po Karaibach w celu założenia kolonii w Ameryce Północnej.

Od Gibraltaru do Jamajki, od pacyficznego wybrzeża Kanady do Australii, od Afryki Południowej do Indii i Hongkongu, kontrola nad morzami i oceanami należała do Anglików. Na wybrzeżach wszystkich kontynentów od XVII wieku zdobywano kolonie i punkty oparcia. Dla zaopatrzenia i utrzymania okrętów tworzono bazy marynarki wojennej.

Wyspy Brytyjskie, składające się głównie z Wielkiej Brytanii i Irlandii, podzielone są obecnie na dwa państwa, Wielką Brytanię i Republikę Irlandii. Zjednoczone Królestwo składa się z Wielkiej Brytanii, Anglii, Walii i Szkocji, a w Irlandii z Ulsteru lub Irlandii Północnej. Republika Irlandii zajmowała pozostałe cztery piąte powierzchni Irlandii. Anglia zdominowała polityczną historię Wysp Brytyjskich, wchłaniając Walię w 1536 r. i jednocząc się ze Szkocją w 1707 r.

Brytyjczycy, którzy do tej pory byli jednostką geograficzną, stali się również jednostką polityczną, w której znalazły się wszystkie małe okoliczne wyspy (Orkady, Hebrydy, Szetlandy, Man, Wight). Kolonizacja Irlandii przez Anglię rozpoczęła się w XII wieku, a polityczna aneksja wyspy została uskuteczniona przez Act of Union w 1800 roku. Nazwa Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii została wówczas przyjęta na użytek Imperium Brytyjskiego. Jednak wraz z uzyskaniem niepodległości przez Irlandię w 1921 roku, nazwa ta stała się Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Terminy Anglia lub Wielka Brytania, są powszechnie używane jako synonimy Wielkiej Brytanii.

Wyspa Brytyjska

Wyspa Wielka Brytania była zamieszkana przez Celtów i Brytyjczyków. Kiedy w latach 54-56 n.e. Cezar Italii przybył na wyspę brytyjską, on i jego armia uznali ją za nowy świat. Armia rzymska próbowała podbić Brytanię, ale w dwóch wyprawach poniosła klęskę.

Podbój Brytanii, wznowiony przez Rzymian pod wodzą cesarza Klaudiusza w 43 r. n.e., został postanowiony. Ze względu na brak jedności wśród ludności zamieszkującej Brytanię, armii romańskiej udało się podbić te ziemie. To właśnie Agricola, od roku 78 do 85, doprowadził rzymską władzę w Brytanii do jej najwyższego punktu.

W latach 117-138 n.e. cesarz rzymski Hadrian sprzeciwiał się najazdom Kaledończyków (Historia Szkocji). Stało się tak, ponieważ kraina była ufortyfikowana rowem, który rozciągał się przez całą wyspę (Mur Hadriana). Nowy mur obronny, ku czci cesarza Hadriana, został zbudowany za czasów Antoninusa (Mur Antoninów). Ponieważ poprzednia fortyfikacja była uważana za słabą, nowy mur został zbudowany z kamienia. Pozostałości tego muru do dziś świadczą o jego solidnej konstrukcji.

Brytania stanowiła w Cesarstwie Rzymskim diecezję Dystryktu Gaulów, podzieloną na sześć prowincji: B. I i B. II, Cezareę Wielką, Cezareę Flawię, Walentię i Wespazjan, które posiadali Rzymianie. Jednak starożytni historycy niewiele o tym wspominają. Chrześcijaństwo weszło do Bretanii już w II wieku p.n.e. w wyniku podboju rzymskiego.

Późne średniowiecze.

Rzymianie pozostali w Anglii przez około 400 lat. W 420 r. inwazja Gotów w Italii zmusiła ich do zaniechania podboju, a plemiona brytańskie odzyskały całkowitą niezależność.

Anglosasi i Normanowie.

Plemiona te podzieliły się na dwie konfederacje: Konfederację Logryjczyków na wschodzie i Konfederację Kambrów na zachodzie. Pierwsza konfederacja, aby zatriumfować nad drugą, wezwała na wyspę obcych pomocników. Od 449 do 536 roku na wybrzeżach Morza Północnego osiedlili się urodzeni w Niemczech piraci.

Jutowie, Sasi i Aniołowie przybywali do Anglii kilkakrotnie, ostatecznie osiedlając się w większości kraju, represjonując mieszkańców gór Kumbrii (Walii) i Celtów, którzy nie chcieli poddać się obcemu jarzmu.

Zwycięzcy, wszyscy razem myleni w historii jako Anglosasi, założyli siedem małych królestw znanych jako Heptarchia (Sasi: Kent, Sussex, Essex i Wessex; Angole: Anglia Wschodnia, Mercja i Northumbria). Około roku 827-829 Egbert, król Wessexu, zjednoczył wszystkie królestwa Heptarchii w jedno i stał się pierwszym, który nosił tytuł króla Anglii (król ziemi Anglików). Zostali oni nawróceni na chrześcijaństwo ok. 596 r. przez mnicha Augustyna.

W międzyczasie, od 787 r. nowi najeźdźcy, duńscy piraci i wikingowie, dokonujący serii najazdów na wschodnie wybrzeże, zdołali zniewolić Anglosasów. Duża część terytorium dostała się w ten sposób w ręce nowych najeźdźców, którzy prowadzili nieustanne wojny z królem Alfredem. Nawet duńska dynastia osiedliła się w Anglii na początku XI wieku. Zło, którego doznali, skłoniło ich do powstania. Po śmierci Knuta Edwardowi Wyznawcy udało się (1042 – 1046) przywrócić dynastię saską; koronę pozostawił Haroldowi II, również pochodzenia saskiego.

Angielscy Sasi, przywróciwszy swoich królów narodowych, uważali się za bezpiecznych od wszelkich zewnętrznych niebezpieczeństw, dopóki Wilhelm Zdobywca, książę Normandii, nie przybył ze swoją flotą i potężną armią, by zaatakować Anglię. Bitwa pod Hastings (14 października 1066 r.) podporządkowała cały kraj Wilhelmowi. Ogłoszony królem, natychmiast zorganizował system feudalny w swoich nowych posiadłościach. On i jego baronowie traktowali Anglosasów jak podbity lud i wiedzieli, jak zdusić wszelkie próby buntu.

Od tego pamiętnego wydarzenia historia Anglii jest często ściśle spleciona z historią Francji, zwłaszcza podczas wojny stuletniej, która niemal zniszczyła narodowość francuską. Rzeczywiście, Plantagenetowie pochodzenia anglikańskiego zasiadają na tronie Anglii w 1154 r., z Henrykiem II.

Plantageneci i Tudorowie (XII-XVI w.).

Za panowania dynastii Plantagenetów miały miejsce wydarzenia o wielkim znaczeniu. Anjou, Touraine, Poitou, Saintonge, Auvergne, Périgord, Limousin, Angoumois i Guienne zostały przyłączone do Anglii przez wstąpienie na tron przywódcy tej dynastii w 1154 roku. Irlandia została podbita przez tego samego księcia w 1171 r.

Anglia utraciła wówczas Normandię, Maine, Anjou, Touraine i Akwitanię, które zostały skonfiskowane przez Filipa Augusta. Wielka Karta (Magna Carta), fundament angielskiej wolności, została narzucona przez najeźdźców. Limousin, Perigord, Quercy i Akwitania zostały przywrócone Henrykowi III przez św. Posłowie miast i wsi, a także przedstawiciele Commons, zostali wezwani do zasiadania w Parlamencie wraz z duchowymi i doczesnymi panami oraz przedstawicielami hrabstw. W czasie buntu Szymona z Montfort, hrabiego Leicester, przeciwko Henrykowi III w 1265 r., Królestwo Walii zostało przyłączone do korony w 1285 r. przez Edwarda I, który podporządkował sobie przejściowo także Szkocję.

Brytyjska ekspansja imperialna

Mocarstwo angielskie rozwijało swoją ekspansję imperialną przez cały wiek XIX dzięki niekwestionowanemu panowaniu na morzach. Strategiczne dążenie do zapewnienia bezpieczeństwa morskiej komunikacji handlowej, zwłaszcza z Indiami, odzwierciedlało logikę brytyjskiej ekspansji. Od zachodu Zatoka Gwinejska zapewniała punkty oparcia dla Kapsztadu, który otwierał dostęp do Oceanu Indyjskiego poprzez wschodnie wybrzeże.

Stamtąd instytucje w Malezji wyznaczały Cieśninę Malakka, bramę do Morza Chińskiego, gdzie Hongkong służył jako przyczółek do „otwarcia” strefy wpływów w Państwie Środka. Inną drogę do Chin od zachodu wyznaczała aneksja Falklandów i punkty oparcia na Pacyfiku.

Ale przede wszystkim świeckie zainteresowanie basenem Morza Śródziemnego zostało podwojone wraz z otwarciem Kanału Sueskiego, który znacznie skrócił czas i koszty transportu do Indii. Kontrolę nad tą główną osią ułatwiło Brytyjczykom przejęcie Cypru, okupacja wojskowa Egiptu, protektoraty nad Adenem i Somalilandem Brytyjskim.

Na terytoriach i w portach Imperium mieściły się garnizony wojskowe, których główne siły skoncentrowane były w strategicznych punktach na głównych szlakach morskich.

Londyn kontrolował również większość głównych kabli transoceanicznych, które w latach 1865-1914 utworzyły globalną sieć komunikacji dla celów wojskowych i handlowych. Wpływ ten znalazł odzwierciedlenie w dostosowaniu stref czasowych do czasu uniwersalnego na południku Greenwich.

Wpływom Wielkiej Brytanii zawdzięczała również emigracja ludności z metropolii do osad oraz wzrost znaczenia chrześcijańskich towarzystw misyjnych, które krzewiły kulturę brytyjską poprzez ewangelizację ludności tubylczej i walczyły z niewolnictwem. Stojąc na czele wolnego handlu do lat 70. XIX wieku, Wielka Brytania próbowała pod koniec stulecia stworzyć wraz ze swoim imperium chronioną przestrzeń handlową. Ale jako największa potęga finansowa na świecie, czerpała większe zyski z „nieformalnego imperium” brytyjskich inwestycji na świecie.