Krótka historia wróżek

Czy wierzysz we wróżki?

Jako dziecko moi rodzice powiedzieli mi, że kiedy wypadnie mi ząb, powinnam włożyć go pod poduszkę, a wróżka przyjdzie i go zabierze.

Nie tylko to, wróżka zostawiała w zamian błyszczącą pięciopensówkę.

Jakie to ekscytujące!

Tej nocy śniły mi się małe ludziki ze skrzydełkami, które harcowały i denerwowały kota.

Lo i oto, następnego ranka ząb zniknął, a w jego miejscu pojawiła się błyszcząca moneta pięciopensowa.

Czułem się jak Piotruś Pan: „Ja wierzę we wróżki! Wierzę! Wierzę!”

Słowo „wróżka” pochodzi od łacińskiego fata, co oznacza „los”, i starofrancuskiego faerie, co oznacza „zaczarowanie”.

Nic dziwnego, że Kopciuszek jest tak trwałą i popularną opowieścią. Dzięki magicznemu zaklęciu Wróżka Chrzestna zmienia los Kopciuszka z nędznego na czarujący.

Pochodzące z angielskiego folkloru, najwcześniejsze wzmianki o wróżkach znajdują się w pismach Gerwazego z Tilbury, XII-wiecznego angielskiego uczonego i prawnika kanonika.

Podczas swych licznych podróży do różnych królestw i prowincji, Gerwazy zebrał kompendium setek opowieści o niewyjaśnionych cudach świata przyrody.

Nazywane Rekreacjami dla cesarza (Otia Imperialia), wiele z tych opowieści zawierało lekcje moralne o byciu dobrym chrześcijaninem i dobrym królem.

Pisał o zaczarowanych miejscach ze zwierzętami, które miały ludzkie cechy, i duchach, które były zarówno dobre, jak i złe – jak wróżki.

Kiedy myślimy o wróżkach, większość z nas prawdopodobnie myśli o dobrych wróżkach, takich jak te występujące w filmach Walta Disneya.

Ale był czas, kiedy ludzie autentycznie bali się wróżek.

Większość folkloru dotyczącego wróżek obraca się wokół ochrony przed ich złośliwością.

W czasach, gdy świat był o wiele bardziej tajemniczym miejscem, ludzie obawiali się obrażania wróżek, które mogły rzucać złe zaklęcia lub klątwy dla kaprysu.

W Irlandii w szczególności, tak bardzo obawiano się zdenerwowania wróżek, że zamiast odnosić się do nich po imieniu, eufemistycznie nazywano je Małymi Ludkami, Dżentelmenami lub Sąsiadami.

C. S. Lewis, autor „Opowieści z Narnii”, znał nawiedzoną chatę, której obawiano się bardziej ze względu na doniesienia o wróżkach niż duchach.

Unikano wróżkowych ścieżek i zabraniano kopania we wróżkowych wzgórzach. Niektóre domy miały nawet usunięte narożniki z obawy przed zablokowaniem ścieżki wróżek.

Domy były czasami budowane z tylnymi drzwiami bezpośrednio wyrównanymi z przednimi, oba były pozostawione otwarte w nocy, kiedy tylko uznano to za konieczne, aby pozwolić wróżkom przejść.

W tradycyjnych opowieściach i legendach wróżki nie miały skrzydeł. Latające odmiany zyskały popularność znacznie później.

Pixies, Elfy, Gobliny, Trolle i Leprechauny były najczęściej spotykanymi gatunkami w folklorze.

Większość z nas nie może zobaczyć wróżek. Żyją one w równoległym wszechświecie zwanym „królestwem wróżek”.”

Według legendy, wróżki ukryły się, aby nas uniknąć, ponieważ… cóż, najechaliśmy ich ziemie, więc co innego mogły zrobić?

Gdy unowocześniliśmy świat, wprowadzając elektryczność, budując drogi i miasta oraz wycinając drzewa, wróżki zostały zmuszone do „zejścia pod ziemię” i ukrycia się w jaskiniach, norach, podwodnych fortecach, a w końcu w świecie duchów.

Szekspir wiedział aż za dobrze, że najlepszą porą na spotkanie z wróżkami jest wigilia nocy świętojańskiej.

To właśnie wtedy niewidzialna zasłona, która oddziela nas od wróżek, jest na tyle cienka, że ludzie mogą je zobaczyć i wejść z nimi w interakcję.

Midsummer Eve by Edward Robert Hughes, 1908

Możesz nawet mieć szczęście, aby oglądać ich taniec. Ale bądź cierpliwy – możesz czekać godzinami tylko na jedno spojrzenie.

W 1917 r, Elsie Wright i Frances Griffiths – dwie młode kuzynki z Cottingley w West Yorkshire w Anglii – uchwyciły na kamerze kilka wróżek.

Literacki gigant Sir Arthur Conan Doyle-twórca Sherlocka Holmesa-wierzył, że są one wyraźnym dowodem na istnienie zjawisk psychicznych, rozpalając wyobraźnię publiczną.

Nareszcie, był wyraźny dowód na istnienie wróżek.

Jakieś 63 lata później, Elsie i Frances przyznały się do użycia kartonowych wycinanek skopiowanych z popularnej w tamtych czasach książki dla dzieci.

Ale w tej opowieści był pewien zwrot akcji.

W sumie zrobiły pięć zdjęć, przyznając, że pierwsze cztery były fałszywe, ale upierając się, że piąte było prawdziwe.

To wiktorianie i edwardianie sprawili, że dzisiejsze pojęcie latających wróżek stało się tak popularne.

Scottish Novelist James. M. Barrie (1860 – 1937) stracił starszego brata, Davida, w wypadku na łyżwach, gdy miał zaledwie 6 lat.

David był ulubieńcem matki i James próbował ją pocieszyć, udając, że zajmuje miejsce brata.

Pocieszenie, jakie to dało jego matce, zainspirowało Jamesa do napisania jego najsłynniejszego dzieła o młodym chłopcu, który potrafił latać, mieszkał na mistycznej wyspie zwanej Nibylandią i nigdy nie musiał dorosnąć.

Piotruś Pan zrodził przebojowe filmy od Disneya do Spielberga, a nawet spekuluje się, że kreacja Barriego zainspirowała J. R. R. Tolkiena Elfy ze Śródziemia.

Dlaczego więc we współczesnych czasach wciąż fascynują nas wróżki?

Czy to możliwe, że trzymamy się kurczowo bajek, które rodzice czytali nam przed snem?

Czy może być tak, że wróżki są prawdziwe i kradną naszą wyobraźnię do magicznego miejsca – takiego, które raczej lubimy. Krainy przygód, mistyki, oczarowania. Krainy, w której walczymy, aby pokonać zło, a jednak zwyciężamy.

I to może być ich największy urok, ponieważ bajki zazwyczaj mają szczęśliwe zakończenie.

Czy wierzysz we wróżki?