Leczenie skojarzone zespołu policystycznych jajników z trądzikiem

Połączenie metforminy z doustnymi środkami antykoncepcyjnymi w leczeniu zespołu policystycznych jajników przynosi stosunkowo niewielkie ogólne korzyści dla jakości życia kobiet w porównaniu z leczeniem samą metforminą lub doustnymi środkami antykoncepcyjnymi – sugeruje 12-miesięczne badanie opublikowane w czasopiśmie Gynecological Endocrinology.

Ponad 10% kobiet w wieku reprodukcyjnym cierpi na zespół policystycznych jajników, który wiąże się z tendencją do nadmiernego owłosienia, otyłością, trądzikiem i nieregularnymi miesiączkami, co wpływa na jakość życia związaną ze zdrowiem.

Leczenie metforminą jest zwykle zalecane u kobiet z zespołem policystycznych jajników i otyłością, insulinoopornością lub cukrzycą typu 2, natomiast doustne środki antykoncepcyjne są najczęściej przepisywane w przypadku hirsutyzmu i nieregularnych miesiączek.

Pomimo że doustne środki antykoncepcyjne można łączyć z metforminą w celu uniknięcia przyrostu masy ciała, w trwającym sześć miesięcy badaniu stwierdzono, że połączenie doustnych tabletek antykoncepcyjnych czwartej generacji z metforminą nie zmieniło jakości życia związanej ze zdrowiem u otyłych nastolatek z zespołem policystycznych jajników, które również przeszły zmianę stylu życia. Jednak uznając, że dłuższe leczenie może mieć większy wpływ, duńscy badacze postanowili ocenić wpływ łączenia terapii w ciągu 12 miesięcy.

Niektóre kobiety z zespołem policystycznych jajników randomizowano do leczenia metforminą, doustnymi środkami antykoncepcyjnymi lub połączeniem metforminy i doustnych środków antykoncepcyjnych. Jakość życia związaną ze zdrowiem 65 kobiet oceniano za pomocą specyficznej dla PCOS wizualnej skali analogowej (PCOS-VAS) w odniesieniu do owłosienia twarzy, owłosienia ciała, trądziku, nieregularnych miesiączek, wagi i ogólnie PCOS. Pacjentki wypełniły również Short Form Health Survey, 36-itemową ankietę (SF-36) obejmującą osiem domen zdrowotnych: funkcjonowanie fizyczne, ograniczenie ról fizycznych, ból ciała, ogólny stan zdrowia, witalność, funkcjonowanie społeczne, funkcjonowanie emocjonalne i zdrowie psychiczne.

W sumie 15 kobiet zrezygnowało z badania z powodu działań niepożądanych, pragnienia zajścia w ciążę lub innych powodów, lub też utraciło możliwość kontynuacji badania, tak więc w analizie uwzględniono dane 65 kobiet.

W ciągu 12 miesięcy zaobserwowano większą poprawę w zakresie owłosienia twarzy w grupie kobiet leczonych samymi doustnymi środkami antykoncepcyjnymi (n = 23) oraz w grupie leczonej metforminą i doustnymi środkami antykoncepcyjnymi łącznie (n = 23), w porównaniu z grupą kobiet leczonych samą metforminą (n = 19).

Jednakże, podczas gdy poprawa była widoczna w zakresie owłosienia ciała, trądziku, nieregularnych miesiączek, wagi i PCOS w ogóle we wszystkich trzech grupach leczenia (wszystkie p < .05), ogólnie było niewiele różnic między trzema grupami interwencji medycznej w PCOS-VAS i SF-36.

Dla trądziku, wynik PCOS-VAS zmniejszył się o 0,4 z leczeniem metforminą, o 1,8 z doustnymi środkami antykoncepcyjnymi i o 2.

Zmiany w PCOS-VAS nie były związane ze zmianami w BMI lub hirsutyzmem (punktacja Ferrimana-Gallweya).

Kobiety leczone metforminą doświadczyły znacznej utraty masy ciała podczas leczenia – mediana masy ciała 3,0 kg – podczas gdy kobiety leczone metforminą plus doustnymi środkami antykoncepcyjnymi straciły medianę 1,9 kg, a kobiety leczone samymi doustnymi środkami antykoncepcyjnymi zyskały medianę 1,2 kg masy ciała. Połączenie metforminy z doustnymi środkami antykoncepcyjnymi wiązało się z obniżeniem punktacji Ferrimana-Gallweya o -4, podczas gdy indywidualne leczenie nie miało wpływu na punktację Ferrimana-Gallweya.

Terapia samymi doustnymi środkami antykoncepcyjnymi lub w połączeniu z metforminą była lepsza niż samą metforminą w zmniejszaniu hirsutyzmu twarzy, powiedziała Magda Lambaa Altinok, M.D., z Departamentu Endokrynologii i Metabolizmu w Szpitalu Uniwersyteckim w Odense w Danii. Poza tym, zmiany w punktacji PCOS-VAS i SF-36 były porównywalne pomiędzy trzema metodami leczenia, pomimo znaczącej poprawy w BMI i punktacji Ferrimana-Gallweya.

„Zmiany w jakości życia związanej ze zdrowiem były porównywalne pomiędzy 12-miesięcznym randomizowanym leczeniem metforminą i/lub doustnymi środkami antykoncepcyjnymi u stosunkowo zdrowych i szczupłych kobiet z zespołem policystycznych jajników”, powiedziała, ale dodała: „Badanie może nie mieć wystarczającej mocy, aby wykryć niewielkie różnice w jakości życia związanej ze zdrowiem.”

„Potrzebne są długoterminowe randomizowane badania, ale będą one trudne do przeprowadzenia w warunkach klinicznych”, powiedziała.

• Magda Lambaa Altinok, Pernille Ravn, Marianne Andersen & Dorte Glintborg (2018) Effect of 12-month treatment with metformin and/or oral contraceptives on health-related quality of life in polycystic ovary syndrome, Gynecological Endocrinologyical, 34:10, 859-863, DOI: 10.1080/09513590.2018.1460343
• Harris-Glocker M, Davidson K, Kochman L, et al. Improvement in quality-of-life questionnaire measures in obese adolescent females with polycystic ovary syndrome treated with lifestyle changes and oral contraceptives, with or without metformin. Fertil Steril 2010;93:1016-19

.