Meduzy: Nowe zrównoważone, pożywne i „ostrygopodobne” pożywienie dla zachodniego świata?

Oszacowano, że do 2050 roku liczba ludności ludzkiej wzrośnie z obecnych 7,6 miliardów do 9,8 miliardów.

Z większą liczbą osób do wykarmienia oraz wyczerpującymi się zasobami ziemi i słodkiej wody, doświadczamy „kryzysu żywnościowego”, powiedziała FoodNavigator dr Antonella Leone z włoskiego Instytutu Nauk o Produkcji Żywności CNR.

W tym samym czasie, łowiska są coraz bardziej nadmiernie eksploatowane, co prowadzi do zmniejszenia dostaw ryb. Populacje meduz, jednak, są na wzrost, powiedział dr Leone. „Ważne jest, abyśmy zdywersyfikowali nasze źródła żywności i zbadali surowce o mniejszym wpływie na środowisko.”

Badania finansowane przez Komisję Europejską w ramach programu Horyzont 2020 właśnie temu służą. Badanie żywności „GoJelly”, które rozpoczęło się w 2018 r. i ma się zakończyć w 2021 r., analizuje potencjał odmian meduz jako nowej żywności, aby pomóc zdywersyfikować źródła żywieniowe na przyszłość.

Zdrowe korzyści ze spotkania Wschodu z Zachodem

Mimo że w Europie meduzy są uważane za „nową żywność”, są spożywane przez ludzi od tysiącleci. Uważane za przysmak w niektórych kulturach azjatyckich, niektóre gatunki jadalnych meduz oferują szereg korzyści odżywczych.

„Różne klasy związków są obecne w meduzach”, wyjaśnił dr Leone, który kieruje tym zadaniem w finansowanym przez UE badaniu. Podstawowy związek występujący w mackowatych stworzeniach morskich, kolagen, jest białkiem wspomagającym działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne.

„Po strawieniu kolagen wytwarza kilka małych peptydów o właściwościach przeciwzapalnych”, kontynuowała. „Badamy wpływ tego małego peptydu na ludzkie komórki, aby ustalić rzeczywistą aktywność białek z meduz.”

Dalej, wiele gatunków meduz gości mikroalgi, które są „bardzo bogate” w pigmenty i związki – takie jak omega-3 i omega-6 – które wspomagają aktywność przeciwutleniającą, powiedziano nam. „Podczas gdy otrzymujemy bardzo mało białka z meduz, ponieważ większość masy to woda, ta niewielka ilość, którą otrzymujemy, jest aktywna. Te składniki odżywcze mogą okazać się bardzo zdrowe dla ludzi.”

Śródziemnomorska dieta meduz

Badania przyglądają się wielu śródziemnomorskim odmianom meduz dla żywności, w tym meduzie beczułkowatej Rhizostoma pulmo, która występuje we włoskim Morzu Jońskim. „Skupiamy się na Rhizostoma pulmo, ponieważ jest bardzo podobna do innych gatunków azjatyckich”, powiedział dr Leone, powołując się na duży rozmiar gatunku (około 50 cm średnicy) i zwartą teksturę.

Meduza Aurelia coerulea również została zbadana, ale główny badacz powiedział nam, że jej mały rozmiar i kruchy skład oznacza, że „nie jest przydatna do jedzenia”.

Cotylorhiza tuberculate to kolejny interesujący gatunek, kontynuowała. „Zawiera mikroalgi, które żyją w meduzie w symbiozie. Kiedy używasz meduzy, możesz wykorzystać wszystkie związki obecne w mikroalgach, w tym lipidy zawierające kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6.”

Chociaż hodowla meduzy jest „jeszcze niemożliwa”, niektóre kraje nadmorskie w Azji zdołały zwiększyć populacje meduz poprzez hodowlę polipów i efirów – czyli larw meduz – w akwariach, wyjaśnił dr Leone.

„Kiedy są już nieco większe, wypuszcza się je ponownie do morza. W ten sposób morze wzbogaca się o nowe meduzy. Nie jest to do końca hodowla, ale zwiększa ilość gatunków jadalnych.”

W krajach zachodnich nie ma takich programów hodowlanych. „Jest to jeden z celów przyszłych projektów,” kontynuował dr Leone.

Jak jeść meduzy?

Wszystkie części jadalnej meduzy mogą być spożywane, w tym parasol – preferowany w Azji – oraz ramiona ustne, znajdujące się w pobliżu ust. Rzeczywiście, ramiona ustne zawierają więcej właściwości przeciwutleniających, jak nam powiedziano.

W zakresie profilu smakowego, meduza jest „bardzo podobna” do ostryg, powiedział dr Leone. Podobnie jak jej odpowiednik z mięczaków, meduza „pachnie morzem” i jest „bardzo słona”.

Do tej pory jednak meduza była w dużej mierze suszona przy użyciu potencjalnie „toksycznych” substancji, kontynuowała. W Chinach w tradycyjnym procesie suszenia używa się ałunu i soli. „Ale ałun jest bardzo toksyczny i wiąże się z wieloma chorobami, dlatego ważne jest, aby wyeliminować ałun z procesu przetwarzania.”

Zespół dr Leone pracuje nad patentem na wyeliminowanie ałunu z procesu suszenia, co mogłoby umożliwić wykorzystanie meduz zarówno jako składnika, jak i gotowego produktu spożywczego. Firma z siedzibą w Ostuni, Puglia, która specjalizuje się w suszeniu warzyw, współpracuje obecnie z zespołem dr Leone nad zwiększeniem skali tego procesu.

Badania wykazały również, że gotowanie Rhizostoma pulmo w wodzie zachowuje jej zawartość przeciwutleniaczy, dodała.

Przeszkody na drodze do rynku

Zanim jednak te bezkręgowce o miękkim ciele trafią na nasz talerz, będą musiały przejść testy bezpieczeństwa i jakości zgodnie z rozporządzeniem UE w sprawie nowej żywności.

„Kiedy nasze badania, lub badania innych kolegów, wykażą bezpieczeństwo i jakość produktu meduzy, może to być bardzo interesująca nowa żywność – która może być spożywana nie tylko w Europie, ale także w innych krajach zachodnich, które nie mają tradycji spożywania meduz, ale które mają wiele meduz w swoich morzach,” powiedział dr Leone.

Jednak jedzenie meduz nie jest powszechne w świecie zachodnim, badacz zasugerował, że absorpcja może być większa niż w przypadku innych nowych źródeł żywności w Europie.

„Kiedy edukowani o nowych produktach spożywczych, konsumenci są zazwyczaj otwarci. We Włoszech, na przykład, sushi staje się bardzo powszechne, nie jest to tradycyjne włoskie jedzenie. Meduzy mogą mieć podobny efekt.”

Dr Leone zasugerował, że meduzy mogą mieć potencjał, aby być lepiej odbierane niż owady – które są reklamowane jako pożywne i zrównoważone alternatywy dla konwencjonalnego białka. „Owady są kojarzone z niebezpieczną, brudną żywnością.

„Moje wrażenie jest takie, że meduzy byłyby lepiej akceptowane przez publiczność krajów zachodnich.”