Obrzęk stawu mostkowo-obojczykowego – dylemat diagnostyczny

Staw mostkowo-obojczykowy jest stawem maziówkowym, dyzartrodialnym, łączącym przyśrodkowy koniec obojczyka z mostkiem. Oba końce kości pokryte są chrząstką włóknistą i oddzielone krążkiem stawowym. Wokół stawu znajduje się torebka stawowa, która jest wzmocniona przez liczne więzadła. SCJ jest stawem o dużej ruchomości, poruszającym się wraz z oddechem i kompleksem łopatkowo-ramiennym. Występowanie artropatii stawu SCJ nie jest częste i pacjenci mogą zgłaszać się z bólem w przedniej ścianie klatki piersiowej, barku lub szyi, ale nacisk na staw zwykle odtwarza spontaniczny ból. Wiele jednostek chorobowych może wpływać na SCJ, w tym łuszczyca i inne seronegatywne spondyloartropatie, reumatoidalne zapalenie stawów, choroba zwyrodnieniowa stawów, infekcje, urazy i nowotwory złośliwe. Bogate zaopatrzenie entheses wokółSCJ może wyjaśnić, dlaczego jest wspólnym celem dla spondyloartropatii . Nomenklatura spondyloartropatii obejmujących SCJ jest niejasna i kontrowersyjna, dlatego należy je traktować jako spektrum chorób o nakładających się cechach klinicznych i radiologicznych. Do tego spektrum zalicza się zespół SAPHO i przewlekłe nawracające wieloogniskowe zapalenie kości (CRMO). Ustalenie etiologii na podstawie samych cech morfologicznych nie jest możliwe. Badanie histologiczne i posiew z aspiratu stawowego mogą nie być pomocne, nie ma też wiarygodnych testów serologicznych, które pozwoliłyby odróżnić spondyloartropatie od innych przyczyn artropatii SCJ. Badania obrazowe odgrywają istotną rolę w wykluczeniu potencjalnie uleczalnych schorzeń. Ze względu na nadległe struktury klatki piersiowej ocena radiologiczna jest ograniczona w przypadku chorób stawu mostkowo-obojczykowego. Badanie ultrasonograficzne wykaże wysięk w stawie, a badanie metodą power-Doppler pozwoli na stwierdzenie obecności zapalenia błony maziowej.Scyntygrafia kości może ocenić rozległość i nasilenie choroby, a procedury CT/MR mogą wykazać nadżerki i pomóc w różnicowaniu artropatii zapalnej od zapalenia kości. MR dostarcza informacji o szpiku kostnym, wysięku stawowym i zapaleniu błony maziowej. Tomografia komputerowa zapewnia dobrą szczegółowość obrazu tkanki kostnej i miękkiej, który można przedstawić w wielopłaszczyznowych formatach. Jest to również metoda z wyboru do wykonania biopsji sterowanej stawu. Typowe zmiany zwyrodnieniowe, takie jak sklerotyzacja podchrzęstna, nierówności powierzchni stawowych i obecność osteofitów w SCJ obserwuje się u 50% osób po 60 roku życia. Podwichnięcie przyśrodkowego końca obojczyka może również wystąpić w chorobie zwyrodnieniowej stawów i uważa się, że jest spowodowane uszkodzeniem więzadeł. Może więc dojść do współistnienia zmian zwyrodnieniowych i zapalnych. Zmiany zapalne obejmują obecność torbieli/erozji podchrzęstnych obojczyka i mostka z lub bez obrzeża sklerotycznego, w zależności od agresywności procesu. Znaczne nakładanie się objawów jednostek chorobowych dotykających SCJ utrudnia rozpoznanie patologii jedynie na podstawie cech morfologicznych, dlatego w diagnostyce artropatii SCJ ważne jest podejście kliniczne. W przypadku ostrego początku należy brać pod uwagę przyczyny zapalne i septyczne zapalenie stawów. Szczególnie ważne jest wykluczenie gruźlicy, która może objawiać się jako przewlekła artropatia SCJ. Główną rolą radiologa jest wykluczenie infekcji i nowotworów złośliwych, co najlepiej osiągnąć poprzez wykonanie biopsji metodą tomografii komputerowej.

Przy próbie określenia konkretnego zespołu chorobowego przedniej ściany klatki piersiowej należy posługiwać się terminem „artropatia zapalna”.