Różnica między kulturową aprobatą a kulturowym docenieniem

Podróżowanie jest jednym z najlepszych narzędzi do zbliżania ludzi i kultur. Uczestniczenie w zwyczajach i tradycjach innych krajów może być wzbogacającym doświadczeniem, a dla większości z nas tego typu wymiana jest powodem, dla którego podróżujemy do innych miejsc. Jednak w miarę jak świat staje się coraz bardziej zglobalizowany i coraz więcej ludzi wchodzi w interakcje z obcymi kulturami podczas swoich podróży, rozróżnienie pomiędzy zawłaszczaniem a docenianiem kultury może być trudne do wyznaczenia, ale jest to jedna z tych granic, o których wszyscy podróżujący powinni pamiętać. W końcu budowanie mostów i prawdziwe celebrowanie kultury jest możliwe tylko wtedy, gdy ludzie spotykają się z szacunkiem i działają z wyczuciem.

Co to jest przywłaszczenie kulturowe?

Oksfordzki słownik języka angielskiego dodał „zawłaszczanie kulturowe” do swojej bazy danych pod koniec 2017 roku, co podkreśla fakt, że ten palący problem dopiero niedawno został wprowadzony do debaty publicznej, pomimo jego znaczenia w całej historii. OED definiuje ten termin jako „nieuznawane lub niewłaściwe przyjęcie praktyk, zwyczajów lub estetyki jednej grupy społecznej lub etnicznej przez członków innej (zazwyczaj dominującej) społeczności lub społeczeństwa.” Na papierze, definicja ta wydaje się stosunkowo prosta, ale w praktyce, zawłaszczanie kulturowe ma nieskończenie wiele zawiłości i szarych stref. Aby lepiej zrozumieć tę gorąco dyskutowaną kwestię, użyjmy tej definicji jako punktu wyjścia.

Jednym z kluczowych słów, które należy wziąć z definicji OED, jest wyrażenie „nieuznane”. Zapożyczanie od społeczności lub kultury, która nie jest twoją własną, jest rodzajem kulturowego plagiatu – zawsze dawaj kredyt tam, gdzie jest on należny, i zapożyczaj tylko z czegoś, co w pełni rozumiesz. Jako osoba z zewnątrz stykająca się z kulturą innej grupy, zawsze bądź świadomy i szanuj tradycje danej społeczności, poświęcając czas na poznanie i zrozumienie kontekstu kulturowego i historycznego. Pomimo porzekadła, że „naśladownictwo jest najlepszą formą pochlebstwa”, czerpanie z innej kultury bez rozpoznania nie jest sposobem na docenienie tej kultury, ale na jej przywłaszczenie. Negatywnym tego przykładem są okoliczności, w których ludzie noszą nakrycia głowy Navajo na festiwalach muzycznych lub białe gwiazdy popu używają „blaccentów” – form przywłaszczania, które redukują uciskaną kulturę do pojedynczego stereotypu. Mimo to, samo przyznanie się do kultur, z których się zapożyczyło, może sprawić, że znajdziemy się na godnym pożałowania terytorium, zwłaszcza jeśli uznanie to następuje po tym, jak już znaleźliśmy się w gorącej wodzie kąpani – jak to już nieraz widzieliśmy w przemyśle modowym. Z reguły, jeśli planujesz zapożyczenie z innej kultury, czy to jedzenia, czy mody, upewnij się, że rozumiesz znaczenie tradycji i uznajesz kulturę źródłową w sposób pełen szacunku – nigdy nie powinno to być kwestią poboczną.

Jednym z powodów, dla których zawłaszczanie kulturowe jest tak powszechne, jest to, że jest ono tak bardzo rozpowszechnione. z powodów, dla których zawłaszczenie kulturowe jest tak trudne do zdefiniowania jest to, że rozróżnienie, kiedy zapożyczenie jest „niewłaściwym przyjęciem” jest równie trudne do ustalenia. Na przykład, noszenie nakrycia głowy podczas wizyty w Błękitnym Meczecie w Stambule – nawet jeśli nie jesteś muzułmaninem – jest sposobem na uszanowanie, docenienie i zasymilowanie się z tą kulturą bez (niewłaściwego) przywłaszczania jej. Ale noszenie tego nakrycia głowy jako kostiumu jest niewłaściwym przyjęciem islamu i to samo dotyczy noszenia jakiegokolwiek innego kostiumu, który lekceważy ważną postać historyczną lub tradycyjny aspekt kultury, która nie jest twoją własną.

Ostatni – i być może najważniejszy – aspekt definicji odnosi się do tego, kto dokonuje przywłaszczenia. OED wymienia członków „typowo dominującej” grupy, ale być może lepiej spojrzeć na tę kwestię z perspektywy tych, których kultura jest zawłaszczana. Jak powiedziała Jezebel profesor prawa z Uniwersytetu Fordham, Susan Scafidi w artykule z 2012 roku, „najbardziej prawdopodobne jest, że będzie to szkodliwe, gdy społeczność źródłowa jest grupą mniejszościową, która była uciskana lub wykorzystywana w inny sposób, lub gdy obiekt przywłaszczenia jest szczególnie wrażliwy, np. święte przedmioty.” Wyjaśnienie Scafidi oferuje więcej wglądu w to, kiedy zapożyczenie z innej kultury jest szczególnie obraźliwe, stwierdzając, że kluczowe jest wzięcie pod uwagę historycznego i systematycznego ucisku oraz bycie świadomym własnych przywilejów przez cały czas.

Co to jest uznanie kulturowe?

Cenę kulturową jest trochę trudniej zdefiniować, ponieważ jest to prawdopodobnie coś, co dzieje się naturalnie, kiedy jest pobudzone przez ciekawość lub w odpowiedzi na konkretne doświadczenie. Podczas gdy zawłaszczanie wygląda bardziej jak jawne przejmowanie symboli i rytuałów przez ludzi, którzy nie wychowali się w danym kontekście kulturowym, docenianie oznacza po prostu wyrażanie chęci do nauki i podziwiania innej kultury bez porównywania i kontrastowania. Ryzykujemy przekroczenie terytorium zawłaszczenia, kiedy stosujemy nasz zestaw kulturowych standardów i norm do innej kultury. Chociaż na przykład w Ameryce możemy nie przywiązywać dużego znaczenia do tego, jak nosimy kapelusze czy tatuaże, nie oznacza to, że możemy nosić symbole innej kultury na naszych ciałach tylko dlatego, że podziwiamy ten wygląd – bez względu na to, jak bardzo go podziwiamy.

Jak praktykować uznanie kulturowe (a nie przywłaszczanie) podczas podróży

Podczas podróży mogą pojawić się sytuacje, w których będziecie chcieli zaangażować się w kulturę innej społeczności – jest to krytyczny moment, aby być świadomym czy doceniacie czy przywłaszczacie. Tak więc, zanim założysz dashiki, zapniesz włosy w kok lub ozdobisz ręce henną, zadaj sobie kilka pytań przewodnich:

• Czy rozumiem znaczenie tego stroju/tradycji/zwyczaju?
• Czy szanuję tę kulturę, czy tylko ją naśladuję?
• Czy moje uczestnictwo zaowocuje wymianą kulturową, czy też utrwali stereotypy i zrani ludzi należących do tej kultury?
• Czy robię to jako osobistą okazję do interakcji i doświadczenia innej kultury, czy też robię to dla zdjęcia, które wrzucę później na Instagram?

Niestety, nie możemy dać Ci odpowiedzi na każdą sytuację, w której możesz się znaleźć, więc będziesz musiał podjąć ostateczną decyzję i zdecydować za siebie. Jeśli jednak przyjmiesz inną społeczność z szacunkiem dla jej tradycji, historii i kultury – i pozostaniesz świadomy swoich własnych przywilejów i intencji – możesz stać się bardziej świadomym i współczującym podróżnikiem. W końcu podróżowanie to przede wszystkim nawiązywanie kontaktów z ludźmi z innych kultur, słuchanie ich historii, uczenie się ich języka, rozumienie ich tradycji i wymiana bezcennych aspektów tego, co oznacza bycie obywatelem świata.

Czy chcesz dowiedzieć się więcej o innych kulturach? Sprawdź nasz artykuł wyjaśniający, kim są rdzenni mieszkańcy oraz przegląd wpływowych pisarzy rdzennych Amerykanów.

Główne zdjęcie autorstwa Pablo Heimplatz

.