Skrypt linearny A

Skrypt linearny A był systemem pisma używanym przez cywilizację minojską. Przykłady tego pisma zostały odzyskane z kreteńskich miejsc takich jak Hagia Triada, Knossos i Phaistos. Dodatkowe przykłady pisma linearnego A zostały również znalezione poza Kretą, w tym w miejscu Trianda (Ialysos) na północno-zachodnim wybrzeżu Rodos i Miletu, co świadczy o związkach kulturowych z Minojczykami. Niestety, pismo linearne A pozostaje nierozszyfrowane.

Pochodzenie pisma linearnego A

Pod koniec XIX wieku angielski archeolog Sir Arthur Evans opublikował pracę zatytułowaną „Kreteńskie piktogramy i pismo pra-fenickie”, opartą na badaniach szeregu znaków i krótkich inskrypcji znalezionych na Krecie i w Grecji kontynentalnej. Podczas wykopalisk prowadzonych przez Evansa na terenie Knossos w 1901 roku, zidentyfikowano archiwum glinianych tabliczek, podobne do wielu archiwów glinianych tabliczek znalezionych na Bliskim Wschodzie. Na tabliczkach wydobytych przez Evansa zapisano szereg pism, z których wszystkie różniły się od dotychczas znanych.

Wiele badań próbowało zidentyfikować język stojący za Linear A, ale żadne nie przyniosło przekonujących wyników

Najstarszym z tych znaków był piktograficzny system pisma opracowany około 2000 roku p.n.e. znany dziś jako kreteńskie hieroglify. Inna grupa znaków została zidentyfikowana jako Linear A, opracowana około 1700 roku p.n.e. Podczas gdy kreteńskie hieroglify mają wygląd obrazkowy, Linear A ma wygląd linearny: większość udokumentowanych inskrypcji Linear A na glinianych tabliczkach jest ułożona w kwadratowe pola, zazwyczaj o długości od czterech do dziewięciu wierszy. Żaden z tych systemów pisma nie został jeszcze rozszyfrowany. Spekuluje się, że zarówno kreteńskie hieroglify, jak i Linear A reprezentują ten sam język. Liczba zidentyfikowanych znaków Linear A waha się od 77 do 85 według różnych badaczy, co sugeruje, że był to system pisma sylabicznego.

Wiele badań próbowało zidentyfikować język kryjący się za Linear A, ale żadne z nich nie przyniosło przekonujących wyników. Wielu naukowców twierdziło, że Linear A reprezentuje język przedhelleński, niezwiązany z greką. Niektóre teorie poszły jeszcze dalej, twierdząc, że język linearny A nie należy nawet do indoeuropejskiej rodziny językowej. Inne badania spekulują, że Linear A jest związany ze staroeuropejską kulturą Vinca.

Inną grupą znaków zidentyfikowanych przez Evansa było pismo Linear B. Chociaż Evans nigdy o tym nie wiedział, pismo linearne B jest adaptacją pisma linearnego A stosowanego do reprezentowania archaicznej formy języka greckiego. Linear B został rozszyfrowany w 1953 roku przez Michaela Ventrisa, ponad dekadę po śmierci Sir Arthura Evansa.

Forma materialna & Zastosowanie

Aczkolwiek pismo linearne A pozostaje nierozszyfrowane, niektórzy uczeni próbowali zrozumieć ogólne przesłanie niektórych tekstów linearnych A na podstawie funkcjonalnego porównania z pismem linearnym B. Na podstawie tych badań argumentowano, że inskrypcje linearne A dotyczą danych księgowych i innych form prowadzenia dokumentacji i administracji. Stanowisko to jest zgodne z faktem, że pałace minojskie miały niezwykłą zdolność przechowywania i uważa się, że działały jako centra redystrybucji.

Niektóre inskrypcje linearne A zostały znalezione na stołach libacyjnych, związanych z przedmiotami rytualnymi i religijnymi (np.np. wotywne figurki z terakoty lub brązu z rytualnymi gestami, złota biżuteria, ceramika i kamienne naczynia) znalezione w sanktuariach znajdujących się na lub w pobliżu szczytów górskich datowanych na czasy minojskie, czasami określanych jako sanktuaria wiejskie lub sanktuaria szczytowe. Jest to możliwy przykład rytualnego lub religijnego użycia pisma linearnego A.

Zapisz się na nasz cotygodniowy biuletyn e-mailowy!

Większość przykładów pisma linearnego A została znaleziona na tabliczkach glinianych. Inne przykłady zostały zidentyfikowane na odłamkach ceramiki, kamieniach pieczętnych, pieczęciach i wisiorkach ze steatytu oraz na blokach budowlanych z inskrypcjami.

Upadek pisma linearnego A

Około 1450 roku p.n.e. opracowano pismo linearne B. Pismo linearne B jest najwcześniejszą znaną nam formą zapisu języka greckiego. Ponieważ pismo to dzieli wiele znaków ze starszym pismem linearnym A, wywnioskowano, że pismo linearne B powstało, gdy skrybowie dostosowali pismo linearne A do nowego języka: greki. Pomysł ten jest dodatkowo poparty faktem, że pismo linearne B słabo nadaje się do pisania po grecku.

W miarę jak cywilizacja mykeńska wzrastała w połowie II tysiąclecia p.n.e., a Minojczycy podupadali, pismo linearne B zastąpiło starsze pismo linearne A. Do ok. 1450 r. p.n.e. większość minojskich stanowisk na Krecie została zniszczona, a pismo linearne A w Knossos zostało zastąpione przez pismo linearne B. W końcu, około 1400 r. p.n.e., pismo linearne A zostało całkowicie porzucone, a wszystkie pisma w Grecji i na Krecie zostały zapisane przy użyciu pisma linearnego B.