’The Death of Marat' Defined the French Revolution. Here Are 3 Things You Might Not Know About Jacques Louis David’s Masterpiece

W 1793 roku Jacques Louis David, oficjalny artysta Rewolucji Francuskiej, namalował Śmierć Marata jako hołd dla swojego zabitego przyjaciela, rewolucyjnego propagandysty Jean-Paula Marata, w następstwie jego zabójstwa. Obraz ten, znajdujący się dziś w Muzeum Sztuk Pięknych w Brukseli, pozostaje jednym z najbardziej charakterystycznych obrazów tamtej epoki. Większość bywalców muzeów zna przynajmniej pobieżnie ten obraz i historię, która się za nim kryje.

Więc prawdopodobnie wiesz, że zabójstwo, o którym mowa, miało miejsce podczas rządów terroru w czasie rewolucji francuskiej, a obraz Davida był wykorzystywany jako propaganda jakobinów. Być może wiecie, że Marat został zabity przez Charlotte Corday, która weszła do jego domu obiecując, że dostarczy Maratowi brudów na wrogów Rewolucji, a następnie go zasztyletowała. Możesz wiedzieć, że Marat jest przedstawiony w wannie, ponieważ miał chorobę skóry, którą leczył, i że notatka pokazana w jego dłoni ma być dowodem na podstęp Corday, pokazując wiadomość od niej z prośbą o pomoc.

Oto trzy fakty na temat obrazu, które sięgają nieco głębiej.

1) To może być jego hołd dla innego rewolucjonisty: Caravaggio

Można nie myśleć o surowym neoklasycyzmie jako związanym z bombastycznym barokiem. Ale uczeni nazwali Śmierć Marata Davida „najbardziej intensywnym arcydziełem Caravaggismu.”

Jako student, David był prawdopodobnie bardzo zainspirowany Caravaggio, który nie był najmodniejszym odniesieniem we Francji w tym czasie. Z udrapowanym ramieniem i stygmatyczną, bezkrwawą raną, postać w Śmierci Marata jest echem Grobu Chrystusa Caravaggia (1603). Dramatycznie oświetlona, pozbawiona szczęki twarz Marata jest również echem Marii Magdaleny w ekstazie (1610) Caravaggia.

Rewolucja Francuska zbuntowała się przeciwko kościołowi, przez co ikonografia religijna stała się w tym okresie zakazana. Jednak odniesienie do dzieł Caravaggia pomogło Davidowi uczynić z Marata męczennika rewolucji. Ponieważ gazeta Marata nosiła tytuł „Głos ludu”, a Caravaggio słynął (lub okrył się niesławą) z wstawiania wizerunków zwykłych ludzi w sceny biblijne, wpływ ten ma sens.

2) Corday, nie Marat, będzie celebrowany w sztuce przez dekady po 'Śmierci Marata'

Charlotte Corday, zabójczyni, nie jest przedstawiona na obrazie Davida, co jest częścią tego, co nadaje postaci Marata upiększony, inny status. Podczas swojego procesu Corday, nieskruszona, stwierdziła, że działała, aby powstrzymać Marata przed dalszym podsycaniem terroru, mówiąc: „Zabiłam jednego człowieka, aby ocalić sto tysięcy”, zanim została wysłana na gilotynę.

Życzeniem umierającej Corday było, aby zrobiono jej portret. Oficer Gwardii Narodowej Jean-Jacques Hauer, który wcześniej wykonał kilka szkiców więźniarki, stworzył jej podobiznę w godzinach tuż przed egzekucją.

W następnych dekadach opinia o rewolucji zmieniała się, podobnie jak opinia o śmierci Marata. David musiał ukryć obraz, gdy został zesłany do Brukseli. Tymczasem Corday nadal była tematem obrazów i poezji, które przedstawiały ją jako bohaterkę, zyskując przydomek „Anioła Zabójstwa” do połowy XIX wieku.

Wizerunek Paula Baudry’ego z 1860 r. przedstawiający tę samą scenę, wykonany w okresie Drugiego Cesarstwa, maluje Corday na obrazie, jakby odwracając obraz Davida o 90 stopni, aby otworzyć widok na wydarzenie.

Ale „Zabójstwo Marata” (1880) Jeana-Josepha Weertsa, przedstawiające Cordaya w obliczu eksplozji wściekłych francuskich rewolucjonistów w stylu teatru muzycznego, musi zgarnąć tort za alternatywne ujęcia tej sceny.

3) Charles Baudelaire przywrócił 'Marata' do życia

Obraz pozostawał we względnej nieświadomości długo po śmierci Davida w 1825 roku. Rodzina próbowała go nawet sprzedać, bezskutecznie.

Charles Baudelaire, uważany za jednego z pierwszych krytyków sztuki, a także modernistycznego poetę, przypisuje sobie zasługę ożywienia publicznego entuzjazmu dla obrazu. W 1846 roku, po obejrzeniu go na niewielkiej wystawie dzieł Davida i Ingresa w Paryżu, napisał odę do dzieła, w której przedłożył jego emocjonalną prawdę ponad ówczesną politykę i w ten sposób stworzył scenę dla jego czczenia poza bezpośrednim kontekstem rewolucyjnym:

Jest coś jednocześnie czułego i przejmującego w tym dziele; w lodowatym powietrzu tego pokoju, na tych chłodnych ścianach, wokół tej zimnej i żałobnej kąpieli, unosi się dusza. Czy możemy prosić o pozwolenie, wy, politycy wszystkich partii, i wy także, dzicy liberałowie z 1845 r., abyście poddali się wzruszeniu przed arcydziełem Dawida? Ten obraz był darem dla płaczącego kraju, a w naszych łzach nie ma nic groźnego.

Śledź Artnet News na Facebooku:

Chcesz być na bieżąco ze światem sztuki? Zapisz się do naszego newslettera, aby uzyskać przełomowe wiadomości, otwierające oczy wywiady i ostre krytyczne ujęcia, które napędzają rozmowę do przodu.