Baja California

Read More on This Topic

Meksyk: Regiony fizjograficzne

Półwysep Baja California w północno-zachodnim Meksyku jest odizolowanym pasem skrajnie jałowej ziemi rozciągającym się między…

Podstawową cechą geologiczną jest blok uskokowy wznoszący się urwisto po stronie zatoki i opadający łagodnie do Pacyfiku, zwieńczony łańcuchem surowych szczytów o kierunku północno-zachodnio-południowo-wschodnim. Granitowe góry Juárez i San Pedro Mártir, z których druga wznosi się na wysokość 10.154 stóp (3.095 metrów) nad poziomem morza, tworzą podział na północy, a niższe równoległe pasma są znacznie przerwane przez erozję wzdłuż obu wybrzeży. Centrum półwyspu jest zdominowany przez wulkany i rozległe strumienie lawy rozciągające się na zachód w subpółwyspie. Wulkany obejmują Las Tres Vírgenes (6,548 stóp ), po raz ostatni zgłoszono aktywne w 1746 roku. W okolicach miasta La Paz, góry znikają w niskim, wąskim przesmyku, po czym wyłaniają się ponownie w końcowym, wyniosłym (7.100 stóp) granitowym paśmie. Najbardziej rozległe równiny znajdują się wzdłuż wybrzeża Pacyfiku na południu, od okolic La Paz do laguny Ojo de Liebre (Scammon’s). Na czele Zatoki Kalifornijskiej znajduje się delta utworzona przez aluwia rzeki Kolorado.

Baja California ma 2,038 mil (3,280 km) linii brzegowej, z wieloma wyspami po obu stronach. Na zachodnim wybrzeżu, jak również na zatoce, znajdują się osłonięte porty głębokowodne. Z wyjątkiem rzeki Kolorado, która płynie z przerwami wzdłuż skrajnie północno-wschodniej części półwyspu, wody powierzchniowe są ograniczone do kilku strumieni na północnym zachodzie i skrajnym południu oraz do rzadkich źródeł tworzących oazy w innych miejscach.

Trzy strefy klimatyczne determinują życie roślin i zwierząt w regionie. Do północno-zachodniego zakątka półwyspu docierają zimowe cyklonalne fronty chłodne przynoszące z północy deszcz i mgłę. Opady w tej części wahają się od 5 do 11 cali (130 do 280 mm) rocznie, a roślinność i fauna są podobne do tych z południowej Kalifornii w Stanach Zjednoczonych. Na południe od El Rosario i na wschód od gór Juárez-San Pedro Mártir znajduje się strefa nadmiernie sucha, ciągnąca się przez talię półwyspu aż do La Paz. Część tej wielkiej centralnej pustyni jest całkiem jałowa, ale większość pokryta jest lasami roślin przystosowanych do suchych warunków, zwłaszcza kaktusem olbrzymim, czyli kardonem (Pachycereus), oraz dwoma innymi gatunkami, drzewem boojum (Idria columnaris) i drzewem słoniowym (Bursera microphylla). Region na południe od La Paz otrzymuje późnym latem tropikalne deszcze o średniej wielkości 5 cali (130 mm) rocznie na wybrzeżu i 25 cali (635 mm) lub więcej w wyższych górach, z pustynnymi krzewami na nizinach i lasami półprzewodnikowymi w bardziej wilgotnych górach. Temperatury na nizinach półwyspu wahają się od poniżej zera (nawet na południu) do ponad 100°F (38 °C). Wybrzeże zatoki jest gorące i wilgotne w lecie, podczas gdy strona Pacyfiku jest znacznie chłodniejsza.

Człowiek po raz pierwszy przeniósł się do Baja California z północy być może 9 000 lub 10 000 lat temu, kiedy klimat był bardziej wilgotny, a ogromne plejstoceńskie ssaki przemierzały ten obszar. Kiedy Hiszpanie wylądowali w 1533 r., znaleźli tam jedne z najbardziej prymitywnych kultur w obu Amerykach. Szacuje się, że od 60 000 do 70 000 Indian żyło w tym czasie w małych grupach, z których każda wykorzystywała określone terytorium do polowań, połowów i zbierania dzikich roślin. Próby kolonizacji półwyspu były bezowocne do czasu, gdy misjonarze jezuiccy założyli pierwszą z wielu stałych osad w Loreto w 1697 roku. Misjonarze ci gromadzili, odziewali i katechizowali Indian oraz uczyli ich rolnictwa i hodowli zwierząt, ale Indianie zostali praktycznie wytępieni przez serię epidemii nieświadomie wprowadzonych przez Hiszpanów. W 1768 roku jezuici zostali zastąpieni przez franciszkanów, którzy z kolei pięć lat później przekazali misje na półwyspie zakonowi dominikanów. W tym czasie w południowej części półwyspu pozostało już niewielu Indian, a dominikanie skupili się na zakładaniu nowych misji na północy, aby nawrócić tamtejsze, jeszcze nie zdziesiątkowane plemiona. Niepodległość od Hiszpanii została uznana w Baja California w 1822 roku. Misje były stopniowo porzucane, a zniknięci Indianie zostali zastąpieni przez nieliczną populację metysów – rolników i hodowców bydła. Po wojnie meksykańskiej (1846-48), traktat z Guadalupe Hidalgo dał Kalifornii właściwego do Stanów Zjednoczonych i przypisane Dolnej Kalifornii, tj. półwysep Baja do Mexico.

Drogi, urządzenia portowe i lotniska ulepszeń i budowy rozpoczął się w 1960 roku i nadal. W 1973 roku ukończono budowę autostrady o długości 1,061 mil (1,708 km), łączącej Tijuanę z przylądkiem San Lucas. W konsekwencji izolacja Baja California została złagodzona, a rolnictwo, górnictwo, turystyka i inne gałęzie przemysłu, szczególnie w północnej części półwyspu, rozwinęły się.