Dlaczego wielu myśli, że ludzka krew jest czasem niebieska?

Krew jest czerwona dla gołego oka. Pod mikroskopem, to zależy.

To nie dlatego, że nie jest naprawdę czerwony, ale raczej dlatego, że jego czerwoność jest cechą makroskopową. Ludzka krew jest czerwona, ponieważ hemoglobina, która jest przenoszona we krwi i służy do transportu tlenu, jest bogata w żelazo i ma czerwony kolor.

Oktopusy i kraby podkowiaste mają niebieską krew. Dzieje się tak, ponieważ białko transportujące tlen w ich krwi, hemocyjanina, jest w rzeczywistości niebieskie.

Krew wulkana jest zielona, zgodnie z historią, a to prawdopodobnie dlatego, że rzeczy, które przenoszą tlen w krwi wulkana są zielone.

Ale nasza krew jest czerwona. Jest jasnoczerwona, gdy tętnice przenoszą ją w stanie bogatym w tlen przez całe ciało. I nadal jest czerwona, ale teraz ciemniejsza, kiedy pędzi do serca przez żyły.

Podnoszę to, ponieważ zauważyłem, że jest sporo ludzi – niektórzy z siódmoklasistów, z którymi mój syn chodzi do szkoły, niektórzy nauczyciele, którzy powinni wiedzieć lepiej, jak również mnóstwo ludzi, którzy opublikowali online – którzy mówią, że krew w ciele jest czasami niebieska.

Niebieska?

Oto kilka dowodów na to, że to nie jest prawda.

Kiedy miałem 12 lat, miałem wypadek i mój lewy nadgarstek został rozerwany tak, że mogłem zobaczyć moje ramię. Wszystko było czerwone. Krew strzelała z moich tętnic i tryskała z moich żył. I wszystko było czerwone.

Jest jeszcze jeden dowód. Jeśli pobierasz krew, płyn, który wypływa z twojej żyły do próżniowo zamkniętego pojemnika jest, oczywiście, czerwony.

Wiemy też, dlaczego jest czerwony, jak już zauważono. Jest czerwony z powodu czerwonych krwinek (hemoglobiny). Krew zmienia nieco kolor, ponieważ tlen jest wchłaniany i uzupełniany. Ale nie zmienia się z czerwonego na niebieski. Zmienia się z czerwonej na ciemnoczerwoną.

Prawdą jest, że żyły, które są czasami widoczne przez skórę, mogą wyglądać na niebieskawe. Dlaczego tak powinno być? Kliknij tutaj, jeśli chcesz poznać całą historię. Ale w skrócie to jest to: Ma to związek ze sposobem, w jaki tkanki pochłaniają, rozpraszają i odbijają światło. (Myślę, że to również wyjaśnia, dlaczego twoje usta wyglądają na niebieskie, kiedy jest ci zimno.) Ale gdybyś otworzył jedną ze swoich żył lub rozciął wargę, nawet kiedy jesteś zimny, nie byłoby nic niebieskiego w ogóle o płynie, który by się wylał.

Może to fakt, że żyły wyglądają niebieskawo, wyjaśnia mit, że krew jest niebieska, kiedy przepływa przez żyły?

A może odpowiedź leży gdzie indziej? Zgodnie z konwencją tętnice są rysowane na czerwono w podręcznikach i żyły niebieski. Czy to możliwe, że ludzie wzięli to za przewodnik po ich rzeczywistym kolorze?

Myślę, że warto to zrozumieć. Jest to neutralny politycznie przykład odrobiny fałszu, który wydaje się odporny na informacje. W czasach, gdy ignoranci otwarcie podważają wiedzę naukową na temat tak ważnych spraw, jak bezpieczeństwo szczepionek czy zagrożenia, jakie niesie spalanie paliw kopalnych, wydaje się, że warto spróbować zrozumieć, dlaczego niektóre złe pomysły są tak odporne na rewizję.

Mamy tu pewną hipotezę: Problemem nie jest jawna ignorancja. Można sobie wyobrazić dzieci – które być może nigdy nie widziały wypadku, nie zostały skaleczone, nie pobrano im krwi ani nie uczęszczały na lekcje biologii – które mogą łatwowiernie uwierzyć, że krew jest niebieska, bo ktoś im tak powiedział. Nawet ludzie, którzy zostali skaleczeni, byli świadkami wypadku lub mieli pobieraną krew, trzymają się przekonania o tym, że krew jest czasem niebieska. Takie przekonanie i pewność siebie, gdy wszystko – gdy wszystkie dowody – głośno przemawiają przeciwko, może być tylko wynikiem jakiegoś uprzedzenia lub stronniczości. Ale czego? Dlaczego?

Mała wiedza, jak się okazuje, może być niebezpieczna. Trudno jest obalić fałsz, gdy wydaje się on tak gładko pasować do innych prawdziwych, choć słabo rozumianych, tez. Tak właśnie jest w tym przypadku, jak się wydaje. Weźmy trochę chemii krwi, ekspozycję na podręczniki i widok własnych nagich ramion, a otrzymamy doskonały ekosystem, w którym można pielęgnować ewidentnie fałszywe przekonanie.

Dzięki Ulyssesowi Noë za dodanie do tej dyskusji.

Alva Noë jest filozofem na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, gdzie pisze i uczy o percepcji, świadomości i sztuce. Jest autorem kilku książek, w tym najnowszej, Strange Tools: Art and Human Nature (Farrar, Straus and Giroux, 2015). Możesz być na bieżąco z tym, co myśli Alva na Facebooku i na Twitterze: @alvanoe